2020: từ Việt Nam chiêm ngưỡng 3 lần nguyệt thực, 1 lần nhật thực

Nguyễn Thị Mẫn19:56 02/01/2020

Lần nguyệt thực gần nhất là vào 11-1 sắp tới nhưng không phải “trăng máu” quen thuộc mà là dạng “nguyệt thực nửa tối”.

Sau nhật thực tuyệt đẹp cuối cùng của thế kỷ xảy ra cuối tháng 12-2019, người Việt Nam lại có cơ hội chiêm ngưỡng 4 lần mặt trăng và mặt trời biến ảo kỳ diệu.

Rạng sáng 11-1 theo giờ Việt Nam, khi mặt trăng của ngày 17 âm lịch vẫn còn khá tròn, một chiếc bóng mờ sẽ che phủ phần lớn vệ tinh tự nhiên duy nhất của trái đất. Nguyệt thực bắt đầu lúc 0 giờ 7 phút, đạt đỉnh lúc 2 giờ 10 phút và kết thúc lúc 4 giờ 12 phút. Đây là dạng “nguyệt thực nửa tối”, khá khó quan sát.

Bản đồ của Time and Date cho thấy Việt Nam hoàn toàn nằm trong vùng nguyệt thực (tô hồng) – ảnh: TIME AND DATE

Nguyệt thực vốn có 2 dạng chủ yếu. Một là nguyệt thực dạng “trăng máu”, khi đó mặt trời, trái đất và mặt trăng hầu như thẳng hàng, mặt trăng hoàn toàn lọt vào vùng tối đen của trái đất và chuyển sang màu đỏ. Hai là “nguyệt thực nửa tối”, tức mặt trăng chỉ lọt vào phần rìa của bóng trái đất, vốn chỉ tối một nửa; người quan sát chỉ thấy mặt trăng như bị một chiếc bóng mờ phủ qua, nó thường mang màu xám hoặc thi thoảng có màu cam nhạt. Cả 2 dạng đều có thể là nguyệt thực toàn phần hoặc bán phần.

- ảnh: F.Espenak

Video đang HOT

Ảnh đồ họa giúp phân biệt nguyệt thực kiểu “trăng máu” – là khi mặt trăng nằm trong phần bóng đen đặc (tô màu nâu đỏ) của trái đất; còn nguyệt thực nửa tối xảy ra khi mặt trăng nằm trong vùng tối một nửa (tô màu xanh)

Lần nguyệt thực thứ 2 cũng là nguyệt thực nửa tối, sẽ bắt đầu vào 0 giờ 45 phút ngày 6-6. Khi đạt đỉnh lúc 2 giờ 24 phút, nó sẽ che phủ khoảng gần 60% mặt trăng. 4 giờ 4 phút sáng, nguyệt thực kết thúc.

Cũng trong tháng 6, một cảnh tượng nhật thực bán phần – mặt trăng ăn mặt trời – sẽ diễn ra vào trưa 21-6. Nhật thực bắt đầu lúc 13 giờ 37 phút, đạt đỉnh lúc 15 giờ 5 phút với độ che phủ khoảng 48%, sau đó kết thúc vào 16 giờ 18 phút. Cho dù mặt trời bị “ăn” một phần, nó vẫn đủ sáng để làm hỏng mắt bạn. Do đó bạn cần một chiếc kính chuyên dụng khi quan sát nhật thực.

Nhật thực nhìn từ vệ tinh – ảnh: NASA

Ở một số quốc gia chếch về phía Bắc so với Việt Nam, người dân có thể quan sát nhật thực toàn phần hình khuyên. Tuy nhiên do vị trí địa lý nên từ nước ta chỉ có thể thấy nhật thực bán phần.

Lần cuối cùng mặt trăng “biến hình” trong năm 2020 là hoàng hôn ngày 30-11. Đây cũng là một nguyệt thực nửa tối, bắt đầu lúc 17 giờ 28 phút chiều, đạt đỉnh lúc 17 giờ 30 phút chiều và kết thúc lúc 18 giờ 53 phút. Lúc đạt đỉnh, chiếc bóng đen mờ “ăn” mất khoảng hơn 60% mặt trăng.

Để chiêm ngưỡng mặt trăng, mặt trời biến ảo lần nữa, bạn sẽ phải đợi đến tận cuối tháng 5-2021, nhưng đó sẽ là một lần nguyệt thực toàn phần – “trăng máu” cực đẹp, diễn ra lúc hoàng hôn.

A. Thư

Theo nld.com.vn/Time and Date, NASA

Phát hiện 4 hài cốt hàng nghìn năm tuổi chôn cùng chiếc mũ vàng

Các nhà khảo cổ vừa phát hiện 4 hài cốt hàng nghìn năm tuổi được chôn cùng một chiếc mũ vàng.

Viện Khảo cổ học, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga cho biết, họ vừa phát hiện hầm mộ chứa hài cốt 3 phụ nữ và 1 bé gái tầm 12-13 tuổi tại nghĩa địa Devitsa V, khu vực Tây Nam nước Nga.

Người phụ nữ Scythia đội chiếc mũ làm bằng kim loại quý. (Ảnh: Newsweek)

Những người phụ nữ là người Scythia, tộc người du mục và là những chiến binh đến từ thảo nguyên Á-Âu ở vùng Nam Siberia ngày nay. Trong quá khứ, ảnh hưởng của họ trải khắp vùng Trung Á và từ Trung Quốc đến Biển Đen.

Người đứng đầu chương trình nghiên cứu Valerii Guliaev cho biết, đây là lần đầu tiên hầm mộ chôn những phụ nữ Scythia ở nhiều độ tuổi được phát hiện. Các chuyên gia chưa rõ lý do khiến họ chết cùng thời điểm.

Người phụ nữ lớn tuổi nhất qua đời trong ngôi mộ ở độ tuổi 45-50. Điều này rất ấn tượng vì tuổi thọ trung bình thời đó chỉ khoảng 30-35. Bên cạnh đó, người Scythia có tỷ lệ chết trẻ cao hơn các bộ tộc khác thời Đồ sắt, do họ thường xuyên tham gia chiến trận.

Ngoài ra, người phụ nữ lớn tuổi được chôn cùng một chiếc mũ trang trí hoa văn. Theo các phân tích khoa học, chiếc mũ này làm từ vàng (chiếm 65-70%), đồng, bạc và một phần nhỏ sắt. Đây được cho là tỷ lệ vàng cao trong văn hóa Scythia.

Chuyên gia Guliaev nhấn mạnh, phát hiện này vô cùng độc đáo. Trước đó, giới khảo cổ từng tìm thấy loại mũ đội đầu tương tự, nhưng thường chúng đã hư hỏng qua thời gian.

Ngoài 4 bộ hài cốt, nhóm nghiên cứu còn khai quật được nhiều cổ vật như một chiếc móc sắt, các mảnh yên ngựa, bình, vại, dao sắt, xương động vật và hơn 30 đầu mũi tên.

Họ cũng phát hiện lối đi của kẻ trộm ở phía Bắc hầm mộ, nhiều khả năng được đào sau khi hầm mộ xây dựng 100-200 năm.

Phát hiện mới giúp giới chuyên gia hiểu thêm về phụ nữ Scythia và vai trò của họ trong bộ tộc. Theo Adrienne Mayor, nhà sử học tại Đại học Stanford, khoảng 1/3 phụ nữ Scythia được chôn cùng vũ khí và mang vết thương từ các trận chiến.

BẠCH DƯƠNG

Theo vtc.vn/Newsweek

Những sự kiện thiên văn bạn không muốn bỏ lỡ trong năm 2020 Năm 2020 có rất nhiều sự kiện thiên văn thú vị diễn ra, từ mưa sao băng, nhật thực, siêu trăng cho tới cuộc gặp ở cự ly gần giữa sao Mộc và sao Thổ. Hiện tượng thiên văn thú vị - siêu trăng sẽ diễn ra vài lần trong năm tới với thời gian trải dài từ tháng 2 - tháng 5....