Ai nên tiêm vắc-xin phòng viêm não mô cầu?

Phương pháp mới kiểm soát ung thư cổ tử cung

Tính trên toàn thế giới, mỗi năm có khoảng nửa triệu phụ nữ bị ung thư cổ tử cung (CTC) nhưng ở các nước phát triển, ung thư CTC ngày càng giảm trong 20 năm gần đây nhờ thực hành các phương pháp dự phòng (làm phết tế bào, soi cổ tử cung và tiêm vắc-xin phòng virus u sòi cho phụ nữ trẻ). Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn còn được phát hiện chậm ở nhiều phụ nữ, tại nước ta, ung thư CTC luôn chiếm hàng đầu với tỷ lệ 53,3% trong tổng số các ung thư ở phụ nữ. Tuổi phổ biến là từ 30 - 60 tuổi, đỉnh cao từ 45 - 55 tuổi.

Trong số những ca ung thư mới, phần lớn gặp ở tầng lớp phụ nữ nghèo, vì nhiều lý do:

- Không có thói quen đi khám phụ khoa định kỳ.

- Bận bịu với làm ăn nên lần lữa đi khám.

- Không thuận lợi tiếp cận cơ sở y tế.

- Chi phí cho phết tế bào còn cao là một trở ngại lớn đối với phụ nữ nghèo (500.000 đồng phí cho phết tế bào ở một bệnh viện công lập Hà Nội), tạo ra sự bất bình đẳng trong dự phòng ung thư CTC, trong khi ở nhiều nước trên thế giới thực hiện chương trình tầm soát ung thư CTC bằng phết tế bào học (Papsmear) miễn phí cho mọi phụ nữ trên 35 tuổi và đã có trên 3 con.

Những phương pháp phổ biến sớm ung thư CTC

Phết tế bào CTC: Đó là test phát hiện những thay đổi trên cổ tử cung - những thay đổi ở tế bào có khả năng trở thành ung thư. Điều may mắn là nếu phụ nữ thường xuyên làm phiến đồ tế bào CTC thì hoàn toàn có thể phòng ngừa ung thư CTC vì từ những thay đổi ở tế bào cho đến khi thành ung thư phải sau nhiều năm (8 - 10 năm). Nếu phụ nữ thường xuyên làm phết tế bào thì gần như không bao giờ có kết quả ung thư vì đã phát hiện được tổn thương ở giai đoạn sớm hơn rồi và được điều trị ngay ở giai đoạn này.

Soi cổ tử cung: Trong trường hợp phết tế bào cho kết quả khác thường. Với sự phóng đại của kính lúp, thầy thuốc có thể nhìn thấy những tổn thương nghi ngờ để làm sinh thiết và có thể xác định bản chất đích thực của tổn thương.

Tiêm vắc-xin phòng virus gây u sùi cũng là một lựa chọn: Vắc-xin (Merck Gardasil) có hoạt lực với 4 túp HPV 6, 11, 16, 18. Theo tổ chức y tế thế giới, đối tượng lý tưởng để tiêm phòng vắc-xin là các em gái tuổi từ 11 - 12 và phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục đến tuổi 26 nhằm tạo miễn dịch trước khi bị lây nhiễm HPV.

Có rất nhiều cách để phát hiện ung thư cổ tử cung. (Ảnh minh họa)

Test phát hiện HPV chính xác hơn phết tế bào

Ngày nay người ta biết rằng hầu hết ung thư CTC là do bị nhiễm HPV (virus gây u sùi). Có nhiều típ HPV nhưng chỉ có một vài típ có thể gây ung thư CTC cũng như ung thư âm hộ và ung thư âm đạo. Một số típ HPV khác có thể gây tổn thương u sùi, có nhiều mức độ, nặng nhất giống như súp lơ (hay sùi mào gà).

Test phát hiện HPV là gì? Đó là test có tên Digene Hybrid Capture II HPV, nhằm chuẩn đoán sớm ung thư CTC, có độ nhậy để phát hiện ung thư CTC mức độ trung bình vào cao đến 95% số trường hợp so với độ nhầy của phết tế bào chỉ là 79%. Nhìn chung, test HPV nhận diện tổn thương ung thư CTC chính xác hơn test phết tế bào đến 20%. Đây là test duy nhất được FDA công nhận ở Mỹ như là test hỗ trợ cho phết tế bào để tầm soát ung thư CTC.

Mối liên hệ có thể có giữa HPV đã được biết đến gần đây tuy nhiên nhiều nguồn thông tin khác phát hiện HPV là nguyên nhân của hầu hết các trường hợp ung thư CTC (99,7%). Đây là phương pháp có hiệu quả trong chuẩn đoán sớm ung thư CTC ở nhóm phụ nữ trên 35 tuổi - nhóm tuổi có nguy cơ cao nhất phát triển ung thư CTC. Kết quả nghiên cứu test phát hiện HPV để tầm soát ung thư CTC có thể giảm đáng kể tỷ lệ tử vong vì bệnh nguy hiểm này, kéo giãn thời gian tầm soát đối với những phụ nữ có HPV âm tính để giảm chi phí.

Tác nhân gây tăng nguy cơ phát triển ung thư CTC

Yếu tố nguy cơ duy nhất và lớn nhất để phát triển ung thư CTC là virus gây u sùi (tức HPV), nguyên nhân của gần 100% các trường hợp ung thư CTC. Có khoảng 100 chủng HPV nhưng chỉ có 20 chủng là yếu tố nguy cơ gây ung thư CTC say này, 2 chủng HPV16 và HPV18 là tiền thân của đa số ung thư CTC. Mặc dầu đa số phụ nữ được chuẩn đoán là đều có HPV nhưng không phải phụ nữ nào đã có chuẩn đoán hay đã từng được chuẩn đoán là có HPV đều sẽ bị ung thư CTC. Tuy nhiên, chỉ có chủng HPV16 và HPV18 hoặc 20 chủng khác nữa mới có thể dẫn đến ung thư CTC.

Phụ nữ dưới 29 tuổi đối diện với nguy cơ bị nhiễm HPV luôn lớn hơn phụ nữ có tuổi. Trong hầu hết trường hợp, hệ thống miễn dịch nhanh chóng tấn công HPV do đó đã giúp cho nhiễm HPV tự khỏi nhưng nhiều phụ nữ khác không có sự may mắn đó, HPV vẫn tồn tại, gây tổn thương ở CTC và tiềm ẩn khả năng tiến triển thành ung thư. Nhiều khi phụ nữ không biết mình mang HPV cho nên cần làm test phát hiện HPV, 3 năm mỗi lần là thời gian khuyến cáo làm test HPV, thầy thuốc quyết định khi nào không cần làm nữa hay cần làm với khoảng cách gần hơn.

Theo Eva