Ăn chay có ngừa được ung thư?

Liệu không ăn thịt, chỉ ăn chay có giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư?

Có nhiều lý do giải thích vì sao người ta không chọn ăn thịt. Nhưng liệu không ăn thịt có giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư? Một chế độ ăn uống khá phong phú các loại trái cây, rau củ và ngũ cốc đã được chứng minh là có khả năng chống lại nhiều dạng bệnh ung thư, chứ không phải là giảm ăn tất cả các loại thịt mới làm giảm nguy cơ mắc ung thư.

Chế độ ăn không lành mạnh làm tăng nguy cơ ung thư

Bà Kathy Chapman, Chủ tịch Ủy ban hoạt động thể chất và dinh dưỡng thuộc Hội đồng Ung thư Australia (CCA) phân tích: “Nói một cách dứt khoát rằng, ăn nhiều loại trái cây và rau củ sẽ là giải pháp mà mọi người nên nhắm tới. Nếu bạn muốn chọn một thực đơn ăn chay, bạn phải chắc chắn rằng nó là thứ lành mạnh, nhưng để làm giảm nguy cơ ung thư thì không phải là hoàn toàn kiêng thịt”. Theo đó, các nhà khoa học đã ước tính rằng những chế độ ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân gây nên khoảng 10 căn bệnh ung thư.

Bà Kathy Chapman cho rằng, bằng chứng đã khá rõ ràng là trái cây và rau củ đã đóng góp đáng kể trong việc chống lại các bệnh ung thư, chẳng hạn như ung thư miệng, họng, ung thư dạ dày và ung thư ruột. Một nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng những người ăn đa dạng các loại trái cây và rau củ sẽ làm giảm 22% rủi ro hình thành bệnh ung thư miệng hơn những ai ăn ít hoặc ăn cách quãng. Ngoài ra, việc ăn nhiều các loại thịt đỏ – đặc biệt là các loại thịt đã qua chế biến như xúc xích, salami (xúc xích Ý) và thịt xông khói – lại là những thực phẩm làm tăng thêm nguy cơ hình thành căn bệnh ung thư ruột.

Ăn chay có ngừa được ung thư? - Hình 1

Video đang HOT

Bảng các loại thực phẩm giàu chất chống ôxy hóa có khả năng ngừa ung thư

Tại sao trái cây, rau củ lại ngừa ung thư?

Bằng việc nghiên cứu những mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh ung thư đã cho thấy quả là khá nan giải trong việc phân lập ảnh hưởng của việc ăn uống. Ngoài ra cũng có nhiều bằng chứng về lợi ích của các loại trái cây và rau củ dựa trên kết quả của các cuộc nghiên cứu đã kết luận “chế độ ăn uống chay là chiến lược hữu ích để giảm thiểu ung thư”. Thêm nữa, một cuộc nghiên cứu vào năm 2009 dựa trên hơn 61.000 người Anh, bao gồm 20.000 người ăn chay, đã khám phá rằng một số căn bệnh ung thư phát triển chậm hơn ở những người ăn chay so với những người ăn nhiều thịt.

Bên cạnh đó, nhiều người thường xuyên ăn cá cũng cho thấy sự phát triển chậm chạp của bệnh ung thư. Việc tìm kiếm một mối quan hệ nhân quả giữa chế độ ăn uống và bệnh ung thư cũng khá khó khăn vì thực phẩm có chứa nhiều loại dinh dưỡng và các thành phần hóa học khác nhau, do đó đã ảnh hưởng khác nhau đến sự phát triển bệnh ung thư và rất khó để tách biệt những nghiên cứu này ra ngoài. Đơn cử như, một thành phần trái cây và rau củ được cho là bảo vệ chống lại ung thư ruột là chất xơ thực vật, chất xơ khuyến khích sự phát triển của các loại vi khuẩn lành mạnh có trong ruột. Nhưng chất xơ không phải là yếu tố duy nhất và không chắc có các thành phần khác tồn tại trong rau củ, trái cây có thể giảm thiểu nguy cơ ung thư rộng rãi hơn. Nhân tố đặt cược trong vấn đề này là chất chống ôxy hóa. Theo bà Kathy Chapman, các chất chống ôxy hóa đã giúp cho sự hoạt động trơn tru của các tế bào và những rối loạn có thể gây ra ở các tế bào, làm thay đổi cách mà ung thư có thể bị giảm thiểu.

Nhưng một chất chống ôxy hóa đơn lẻ không thể hoạt động hiệu quả bằng khi chúng được gộp lại với nhau; có khả năng là nhiều chất chống ôxy hóa khác nhau đã được tìm thấy từ những loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Nó cũng rất đáng chú ý, khi bạn ăn nhiều trái cây và rau củ, bạn sẽ có khuynh hướng ăn ít các loại thực phẩm năng lượng cao, điều này giúp duy trì một thể trạng mạnh khỏe.

Ăn chay có ngừa được ung thư? - Hình 2

Một chế độ ăn uống khá phong phú các loại trái cây, rau củ và ngũ cốc đã được chứng minh là có khả năng chống lại nhiều dạng bệnh ung thư, chứ không phải là giảm ăn tất cả các loại thịt mới làm giảm nguy cơ mắc ung thư. (Ảnh minh họa)

Những loại trái cây, rau củ rất tốt cho phòng ngừa ung thư

Loại trái cây và rau củ nào là tốt nhất có thể giúp chúng ta phòng ngừa ung thư và những dạng bệnh mạn tính khác? Bà Kathy Chapman khuyên rằng, hành tây và tỏi tây đã được chứng minh là có thể bảo vệ cơ thể chống lại ung thư dạ dày, còn những loại rau họ cải như bắp cải, bông cải và cải Bỉ là những loại rau cực tốt giúp bạn chống ung thư ruột. Tuy nhiên, tất cả các loại trái cây và rau củ đều có một số chất để cung cấp cho bạn và không loại nào là tốt nhất nếu chỉ dùng đơn lẻ. Chẳng hạn như, các chất chống ôxy hóa mà bạn nhận được từ cà chua, cà rốt và các loại rau củ giàu beta-caroten lại khác biệt hoàn toàn với những chất chống ôxy hóa từ những loại quả mọng, hay vitamin C mà bạn nhận được từ các loại cam quýt (những loại trái cây, rau củ có màu sắc khác nhau lại chứa các loại dinh dưỡng khác biệt và việc ăn đa dạng các màu sắc thực vật khác nhau sẽ giúp bạn nâng cao mức độ chống bệnh ung thư). Mặt khác, việc dùng quá nhiều rau củ quả lại phản tác dụng và sẽ gây hại; một vài cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các chất bổ sung beta-carotene đã thật sự làm gia tăng rủi ro của bệnh ung thư phổi ở những người hút thuốc lá.

Sách Hướng dẫn chế độ ăn uống Australia (ADG) khuyên rằng, nên ăn các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật vì chúng là nền tảng của chế độ ăn uống lành mạnh. Mỗi ngày, tất cả chúng ta nên ăn 2 suất trái cây và 5 suất rau. Mỗi suất là 1 tách rau trộn hay trái cây xắt lát, hoặc nửa tách rau củ nấu chín. Những chế độ ăn chay đã thực sự có tác dụng bảo vệ và chắc chắn không làm phát sinh rủi ro gây bệnh ung thư.

Theo VNE

Ăn chay có thể giảm huyết áp

Nghiên cứu mới đây cho thấy người áp dụng chế độ ăn chay có huyết áp giữ ở mức ổn định hơn so với những người khác.

Nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Nhật Bản đăng tải trên Tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy người áp dụng chế độ ăn chay có huyết áp giữ ở mức ổn định hơn so với những người khác. Trong nghiên cứu này, "ăn chay" được định nghĩa là thực đơn không có hoặc rất ít thịt, nhưng có sữa, trứng, cá và các sản phẩm thực vật khác.

Ăn chay có thể giảm huyết áp - Hình 1

Nghiên cứu mới đây cho thấy người áp dụng chế độ ăn chay có huyết áp giữ ở mức ổn định hơn so với những người khác. (Ảnh minh họa)

Các nhà khoa học tại Osaka, Nhật Bản đã thực hiện phân tích tổng hợp kết quả của 7 thí nghiệm lâm sàng (311 người ngẫu nhiên trong tổng số đối tượng tham gia) và 32 nghiên cứu quan sát trên 21.604 người để tìm ra mối quan hệ giữa chế độ ăn chay và huyết áp cho biết, người ăn chay thường có chỉ số BMI thấp hơn và giảm nguy cơ béo phì hơn người không ăn chay. Do trọng lượng cơ thể và huyết áp có liên quan nên điều này có thể là một phần lý do vì sao người ăn chay thường có huyết áp thấp hơn. Tuy nhiên, cũng có một nguyên nhân quan trọng khác đó là chế độ ăn chay lượng axit béo bão hòa cao và axit béo không bão hòa thấp, đồng thời, người ăn chay thường có độ dính máu thấp hơn - liên quan đến huyết áp thấp.

Nghiên cứu mới đây cho thấy người áp dụng chế độ ăn chay có huyết áp giữ ở mức ổn định hơn so với những người khác.

Theo VNE

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Covid 19 đột biến chủng mới ở Thái Lan, TPHCM ghi nhận số ca nhiễm tăng nhanhCovid 19 đột biến chủng mới ở Thái Lan, TPHCM ghi nhận số ca nhiễm tăng nhanh
16:20:24 19/05/2025
Số ca Covid 19 tăng nhanh, BYT chuẩn bị cơ sở sẵn sàng cách ly, điều trị bệnhSố ca Covid 19 tăng nhanh, BYT chuẩn bị cơ sở sẵn sàng cách ly, điều trị bệnh
16:48:02 20/05/2025
Thận suy yếu âm thầm, hãy nhớ làm điều này để phòng xaThận suy yếu âm thầm, hãy nhớ làm điều này để phòng xa
18:36:25 19/05/2025
Covid-19 gia tăng tại một số nước, tình hình tại Việt Nam như thế nào?Covid-19 gia tăng tại một số nước, tình hình tại Việt Nam như thế nào?
18:09:51 19/05/2025
Ca phẫu thuật phức tạp cứu sống người đàn ông bị liệt và nhiễm nấm cột sốngCa phẫu thuật phức tạp cứu sống người đàn ông bị liệt và nhiễm nấm cột sống
05:48:41 21/05/2025
4 đồ uống nên tránh trước khi đi ngủ4 đồ uống nên tránh trước khi đi ngủ
05:40:12 20/05/2025
Viêm phế quản có lây không?Viêm phế quản có lây không?
11:08:48 21/05/2025
Não biến đổi ra sao sau 3 ngày bạn không nói chuyện với ai?Não biến đổi ra sao sau 3 ngày bạn không nói chuyện với ai?
18:17:29 19/05/2025

Tin đang nóng

Khởi tố chủ cơ sở sản xuất mỹ phẩm giả đã bán hơn 100.000 đơn hàng trên Shopee, TikTokKhởi tố chủ cơ sở sản xuất mỹ phẩm giả đã bán hơn 100.000 đơn hàng trên Shopee, TikTok
07:02:34 21/05/2025
Khám xét nhà Thùy Tiên: 'bế' loạt tài liệu sốc, lộ quan hệ với 'ông trùm' này?Khám xét nhà Thùy Tiên: 'bế' loạt tài liệu sốc, lộ quan hệ với 'ông trùm' này?
09:03:21 21/05/2025
Nam sinh rơi sân thượng tử vong ở Đại học Quốc gia TPHCMNam sinh rơi sân thượng tử vong ở Đại học Quốc gia TPHCM
10:17:42 21/05/2025
Người tố Thùy Tiên 'giựt nợ' thái độ hả hê, đời tư sốc chưa ngán ai cả Nawat?Người tố Thùy Tiên 'giựt nợ' thái độ hả hê, đời tư sốc chưa ngán ai cả Nawat?
10:15:03 21/05/2025
Thuỳ Tiên vướng lao lý, "bé hai" trợ lý nói đúng 4 chữ, dì Dung khóc sưng mắt?Thuỳ Tiên vướng lao lý, "bé hai" trợ lý nói đúng 4 chữ, dì Dung khóc sưng mắt?
06:58:21 21/05/2025
Giật mình với thu nhập của Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên trước khi bị bắtGiật mình với thu nhập của Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên trước khi bị bắt
08:00:40 21/05/2025
Nỗi sợ 3 năm trước của Hoa hậu Thùy Tiên nay đã trở thành sự thậtNỗi sợ 3 năm trước của Hoa hậu Thùy Tiên nay đã trở thành sự thật
06:35:19 21/05/2025
Cho em gái 5 triệu để mua máy tính đi học, chồng tôi giãy nảy lên phản đối rồi thuyết giảng cho vợ bài học về việc tiêu đồng tiền do chính mình làm raCho em gái 5 triệu để mua máy tính đi học, chồng tôi giãy nảy lên phản đối rồi thuyết giảng cho vợ bài học về việc tiêu đồng tiền do chính mình làm ra
07:27:37 21/05/2025

Tin mới nhất

Loại rau mùa hè rẻ tiền giúp bổ thận, mát gan, người Việt nên tận dụng ngay để phòng bệnh

Loại rau mùa hè rẻ tiền giúp bổ thận, mát gan, người Việt nên tận dụng ngay để phòng bệnh

11:06:51 21/05/2025
Lương y khuyến cáo, tốt nhất nếu xác định phải ra ngoài trời nắng thì không nên uống nước rau má trước đó nữa. Nên uống khi cơ thể được nghỉ ngơi, thư giãn là tốt nhất.
Xót xa bé 2 tuổi bị chó nhà nuôi tấn công phải nhập viện với nhiều vết thương phức tạp

Xót xa bé 2 tuổi bị chó nhà nuôi tấn công phải nhập viện với nhiều vết thương phức tạp

10:55:29 21/05/2025
Chó cắn không chỉ gây ra những tổn thương trên da và xương, mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây truyền virus dại. Trong các bệnh lây từ chó sang người thì bệnh dại có nguy cơ tử vong 100% (bất kể là trẻ em hay người lớn đều rất nguy hiểm) , BS T...
Cắt giảm calo có giúp giảm mỡ bụng?

Cắt giảm calo có giúp giảm mỡ bụng?

06:01:57 21/05/2025
Ngoài dư thừa calo, các yếu tố như giấc ngủ kém, stress kéo dài, hormone cortisol tăng cao cũng góp phần làm tăng tích trữ mỡ ở vùng bụng. Đây là lý do vì sao nhiều người dù ăn uống tương đối hợp lý nhưng vẫn khó giảm mỡ vùng eo.
Không chủ quan khi mắc bệnh basedow trong thai kỳ

Không chủ quan khi mắc bệnh basedow trong thai kỳ

05:53:36 21/05/2025
Bác sĩ chỉ định bệnh nhân thực hiện một số kỹ thuật cận lâm sàng phục vụ chẩn đoán. Đáng chú ý, kết quả xét nghiệm cho thấy các chỉ số chức năng tuyến giáp có điểm bất thường, cụ thể là chỉ số TSH thấp dưới ngưỡng phát hiện và TSI tăng ...
7 lý do để thêm gạo lứt vào chế độ ăn uống

7 lý do để thêm gạo lứt vào chế độ ăn uống

05:42:58 21/05/2025
Không giống như ngũ cốc tinh chế, gạo lứt có chỉ số đường huyết thấp hơn, nghĩa là nó không gây ra sự tăng đột biến nhanh chóng lượng đường trong máu.
Nước ép cần tây có tác dụng phụ không?

Nước ép cần tây có tác dụng phụ không?

05:42:21 21/05/2025
Mặc dù nước ép cần tây có thể giúp giảm cân, nhưng do hàm lượng chất xơ thấp, những người không thể kiểm soát cơn thèm ăn có thể gặp khó khăn và cần biện pháp dự phòng lành mạnh.
Lần đầu tiên phát triển thuốc trị chứng rối loạn gây cảm giác đói không kiểm soát ở trẻ em

Lần đầu tiên phát triển thuốc trị chứng rối loạn gây cảm giác đói không kiểm soát ở trẻ em

05:29:12 21/05/2025
Loại thuốc này có tác dụng điều trị chứng ăn nhiều, triệu chứng đặc trưng của hội chứng Prader-Willi, một rối loạn di truyền do mất toàn bộ hoặc một phần nhiễm sắc thể 15 ảnh hưởng đến quá trình điều hòa biểu hiện gene hoặc cách bật và ...
Đồng Nai ghi nhận ca tử vong do sởi đầu tiên trong năm 2025

Đồng Nai ghi nhận ca tử vong do sởi đầu tiên trong năm 2025

05:19:52 21/05/2025
Bé 6 tuổi tại TP Biên Hòa chưa được tiêm vaccine sởi, nhập viện điều trị nhưng diễn tiến nặng nên gia đình đưa về và bé tử vong tại nhà.
Người đàn ông cùng lúc mắc 2 loại ung thư dạ dày, thực quản

Người đàn ông cùng lúc mắc 2 loại ung thư dạ dày, thực quản

22:56:57 20/05/2025
Nam bệnh nhân 54 (Thanh Ba, Phú Thọ) được chẩn đoán cùng lúc mắc 2 loại ung thư dạ dày và thực quản. Bác sĩ đã lấy một phần đại tràng người bệnh, tạo hình thực quản cho bệnh nhân.
2 loại rau kiểm soát tiểu đường nhưng người Việt thường ăn sai cách

2 loại rau kiểm soát tiểu đường nhưng người Việt thường ăn sai cách

22:00:22 20/05/2025
Rau xanh và rau họ cải là những đồng minh đắc lực trong hành trình kiểm soát tiểu đường. Tuy nhiên, hiệu quả chỉ phát huy khi người dùng hiểu đúng, ăn đúng và chế biến đúng.
Hà Nội thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực y tế

Hà Nội thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực y tế

07:39:14 20/05/2025
Kế hoạch đặt trọng tâm vào việc tiếp cận và ứng dụng các công nghệ y tế tiên tiến từ các quốc gia có nền y học phát triển, từng bước xây dựng hệ thống y tế thông minh, nâng cao năng lực chẩn đoán - điều trị và đào tạo nhân lực y tế chất...
Điều gì xảy ra với cột sống cổ khi sinh hoạt sai tư thế

Điều gì xảy ra với cột sống cổ khi sinh hoạt sai tư thế

07:35:22 20/05/2025
Một số bài test đơn giản có thể giúp nhận biết hội chứng này. Cách phổ biến là đứng dựa lưng vào tường, nếu đầu không thể chạm tường tự nhiên mà phải rướn thì có thể đã lệch tư thế.

Có thể bạn quan tâm

Mỹ nhân Vbiz từng ngang hàng với Tăng Thanh Hà: Chồng là đạo diễn 100 tỷ, học vấn mới đáng nể

Mỹ nhân Vbiz từng ngang hàng với Tăng Thanh Hà: Chồng là đạo diễn 100 tỷ, học vấn mới đáng nể

Sao việt

13:28:53 21/05/2025
Đinh Ngọc Diệp là một trong những mỹ nhân có sự nghiệp, đời tư vô cùng viên mãn. Không chỉ vậy, người đẹp còn có học vấn cực khủng
Bí ẩn về ngôi làng cổ kỳ dị 3.500 tuổi ở Italia

Bí ẩn về ngôi làng cổ kỳ dị 3.500 tuổi ở Italia

Du lịch

13:26:55 21/05/2025
Ngôi làng cổ Su Nuraxi di Barumini là tên gọi của một quần thể di tích độc đáo nằm ở Barumini, chủ nhân của các cấu trúc này là nền văn minh Nuragic, một nền văn minh cổ chứa đựng nhiều ẩn số chưa được giải mã.
Top 10 sport bike cỡ trung tốt nhất năm 2025: Honda CBR500R góp mặt

Top 10 sport bike cỡ trung tốt nhất năm 2025: Honda CBR500R góp mặt

Xe máy

13:20:55 21/05/2025
Ducati Panigle V2S, Kawasaki Ninja ZX-6R KRT Edition, Yamaha YZF-R3, Honda CBR600RR là những mẫu sport bike cỡ trung tốt nhất thế giới năm 2025.
Nữ nhân viên 'khoắng' hơn 2.100 hộp thuốc của công ty Long Châu nhờ thủ đoạn khó tin

Nữ nhân viên 'khoắng' hơn 2.100 hộp thuốc của công ty Long Châu nhờ thủ đoạn khó tin

Pháp luật

13:14:44 21/05/2025
Lợi dụng sơ hở, nhân viên Công ty Dược phẩm FPT Long Châu đã trộm 2.139 hộp thuốc đem ra ngoài bán gây thiệt hại hơn 1,4 tỷ đồng.
Ahn Jae Wook choáng váng vì hóa đơn viện phí 500.000 USD sau ca phẫu thuật khẩn cấp tại Mỹ

Ahn Jae Wook choáng váng vì hóa đơn viện phí 500.000 USD sau ca phẫu thuật khẩn cấp tại Mỹ

Sao châu á

13:12:11 21/05/2025
Tôi gần như ngất xỉu lần nữa - nam chính phim Ước mơ vươn đến một ngôi sao nhớ lại cơn choáng váng vì hóa đơn viện phí sau ca phẫu thuật khẩn cấp của mình tại Mỹ.
Nhà Trắng mời Giáo hoàng Leo XIV về thăm quê

Nhà Trắng mời Giáo hoàng Leo XIV về thăm quê

Thế giới

13:11:22 21/05/2025
Theo CNN, trong một cuộc gặp mới đây tại Vatican ngày 19.5, Phó tổng thống Mỹ JD Vance đã gặp gỡ Giáo hoàng Leo XIV và chuyển thư mời của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Melania Trump.
Kế hoạch trăm năm của Tom Cruise

Kế hoạch trăm năm của Tom Cruise

Hậu trường phim

12:54:58 21/05/2025
Nam diễn viên từng phát biểu muốn đóng phim đến năm 80 tuổi nhưng giờ đây, giới hạn đã tiếp tục được đẩy đến cả những năm 100 tuổi.
Sau Lập hạ, phải "nuôi xương"! Bỏ ngay khoai tây, bắp cải, ăn 4 món này để "chân cứng đá mềm", người khỏe rạo rực

Sau Lập hạ, phải "nuôi xương"! Bỏ ngay khoai tây, bắp cải, ăn 4 món này để "chân cứng đá mềm", người khỏe rạo rực

Ẩm thực

12:52:14 21/05/2025
Dưới đây là 4 món ăn giàu canxi - dễ nấu - dễ ăn, cực kỳ phù hợp để phục hồi thể lực và tăng cường xương khớp sau tiết Lập hạ.
Phong cách thanh thuần đầu hè: Làn gió mới đang khuấy đảo tủ đồ phái đẹp!

Phong cách thanh thuần đầu hè: Làn gió mới đang khuấy đảo tủ đồ phái đẹp!

Thời trang

12:49:49 21/05/2025
Nét ngọt ngào còn vương dư vị tuổi trẻ hoà quyện với thần thái đằm sâu của người phụ nữ trưởng thành, tạo nên cảm giác thoải mái,a nhẹ bẫng mà cuốn hút khó cưỡng.
Tăng Thanh Hà "trẻ hóa" với mốt hot nhất 2025, nàng ngoài 30 tuổi học theo cực dễ

Tăng Thanh Hà "trẻ hóa" với mốt hot nhất 2025, nàng ngoài 30 tuổi học theo cực dễ

Phong cách sao

12:44:11 21/05/2025
Tăng Thanh Hà đã nắm bắt xu hướng này một cách khéo léo, cho thấy rằng ngay cả những người phụ nữ ngoài 30 tuổi cũng có thể tự tin biến hóa với những phong cách thời trang hiện đại.
Phát hiện thi thể học sinh tiểu học sau nhiều giờ mất tích

Phát hiện thi thể học sinh tiểu học sau nhiều giờ mất tích

Tin nổi bật

12:06:05 21/05/2025
Sau nhiều giờ mất tích, thi thể 1 học sinh tiểu học ở xã Kim Hóa (Tuyên Hóa, Quảng Bình) được phát hiện dưới sông.