Armenia kêu gọi ICJ yêu cầu Azerbaijan chấm dứt kiểm soát Hành lang Lachin

Trần Quyên20:30 25/05/2023

Ngày 24/5, Armenia đã kêu gọi Toà án Công lý Quốc tế (ICJ) yêu cầu Azerbaijan dỡ bỏ trạm kiểm soát mà Baku thiết lập trên tuyến đường bộ duy nhất đi qua lãnh thổ Azerbaijan và nối Armenia với khu vực tranh chấp Nagorny-Karabakh.

Binh sĩ Azerbaijan tuần tra tại trạm kiểm soát ở thị trấn Shusha, sau cuộc xung đột với binh sĩ Armenia tại khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Theo ICJ, Armenia đã đề nghị ICJ yêu cầu Azerbaijan rút tất cả nhân viên đã được triển khai trên hoặc dọc Hành lang Lachin kể từ ngày 23/4. Yerevan cũng kêu gọi ICJ ra lệnh cho Baku không triển khai bất kỳ nhân viên nào tương tự trên hoặc dọc tuyến hành lang này.

Quan hệ giữa Azerbaijan và Armenia leo thang căng thẳng sau khi Baku ngày 23/4 thiết lập một trạm kiểm soát trên tuyến đường bộ duy nhất đi qua lãnh thổ Azerbaijan và nối Armenia với khu vực tranh chấp Nagorny-Karabakh. Cụ thể, Cơ quan biên phòng Azerbaijan cho biết lực lượng này đã thiết lập trạm kiểm soát trên biên giới bên trong lãnh thổ nước này, lối vào tuyến đường Lachin-Khankendi (phía Armenia gọi là Stepanakert). Bộ Ngoại giao Armenia cho rằng việc Azerbaijan thiết lập trạm kiểm soát trên là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mà các bên đã đạt được năm 2020. Trong thỏa thuận ngừng bắn này, Azerbaijan nhất trí đảm bảo an ninh cho người, xe cộ và hàng hóa di chuyển dọc tuyến đường trên ở cả hai phía.

Khu vực Nagorny-Karabakh nằm sâu trong lãnh thổ phía Tây Nam của Azerbaijan, song có đa số dân cư là người gốc Armenia nên muốn sáp nhập vào nước này.

Căng thẳng gia tăng giữa hai nước láng giềng với đỉnh điểm là cuộc chiến tranh kéo dài từ tháng 2/1988 đến tháng 5/1994. Kể từ năm 2008, Azerbaijan và Armenia đã tổ chức hàng chục cuộc gặp cấp cao để giải quyết vấn đề này, nhưng chưa tìm được biện pháp hòa giải phù hợp. Cả hai nước này đã kêu gọi ICJ có trụ sở tại La Hay (Hà Lan), can thiệp giải quyết tranh chấp. Hồi tháng 12/2021, ICJ đã yêu cầu Azerbaijan và Armenia tránh làm trầm trọng thêm tình hình. Ngày 22/2, ICJ cũng đã yêu cầu Azerbaijan bảo đảm đi lại tự do trên Hành lang Lachin. Tuy nhiên, ICJ có quyền ra phán quyết về các tranh chấp giữa các quốc gia nhưng không có quyền thực thi phán quyết.

Căng thẳng leo thang trong quan hệ giữa Azerbaijan và Armenia

Binh sĩ Armenia trong cuộc giao tranh với lực lượng Azerbaijan tại khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh ngày 25/10/2020. Ảnh: AFP/TTXVN

Cơ quan biên phòng Azerbaijan cho biết lực lượng này đã thiết lập một trạm kiểm soát trên biên giới bên trong lãnh thổ nước này, lối vào tuyến đường Lachin-Khankendi (phía Armenia gọi là Stepanakert).

Bộ Ngoại giao Azerbaijan khẳng định hành động này của Baku là hợp pháp. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Armenia cho rằng việc Azerbaijan thiết lập trạm kiểm soát trên là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mà các bên đã đạt được năm 2020.

Khu vực Nagorny-Karabakh nằm sâu trong lãnh thổ phía Tây Nam của Azerbaijan, song có đa số dân cư là người gốc Armenia nên muốn sáp nhập vào nước này. Căng thẳng gia tăng giữa hai nước láng giềng với đỉnh điểm là cuộc chiến tranh kéo dài từ tháng 2/1988 đến tháng 5/1994. Bất chấp thỏa thuận ngừng bắn đạt được năm 1994 và nhiều cuộc đàm phán hòa bình sau đó, xung đột vẫn xảy ra tại đây. Kể từ năm 2008, Azerbaijan và Armenia đã tổ chức hàng chục cuộc gặp cấp cao để giải quyết vấn đề này, nhưng chưa tìm được biện pháp hòa giải phù hợp. Hồi tháng 5/2022, hai nước thông báo đã thành lập một ủy ban phân định biên giới và động thái này được đánh giá là bước đi hướng tới việc sớm chấm dứt tranh chấp khu vực Nagorny-Karabakh.

Armenia công bố thỏa thuận ngừng bắn với Azerbaijan Ngày 14/9, các quan chức an ninh Armenia công bố một lệnh ngừng bắn với Azerbaijan sau 2 ngày giao tranh gần khu vực tranh chấp Nagorny-Karabakh. Binh sĩ Azerbaijan tuần tra tại trạm kiểm soát ở thị trấn Shusha, sau cuộc xung đột với binh sĩ Armenia tại khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Trong bài phát biểu được...