Biệt thự 4 mặt tiền của đại gia Sài Gòn xưa

Mai Phương Lý08:24 02/09/2016

Vốn là nông dân miền Tây, ông Nguyễn Văn Hảo lên Sài Gòn học việc, xây dựng được đế chế buôn bán khổng lồ và sở hữu căn nhà 4 mặt tiền độc nhất vô nhị.

Ngôi biệt thự được đánh giá đặc biệt nhất Sài Gòn cách chợ Bến Thành (quận 1) 300 m, rộng khoảng 800 m2 mang hình dáng con tàu với phần đầu nhỏ, lớn dần ra phía sau. Căn nhà nằm ở vị trí đắc địa, được bao bọc bởi các đường Trần Hưng Đạo, Ký Con, Lê Thị Hồng Gấm và Yersin

Dinh thự nằm ở vị trí đắc địa là của đại gia Nguyễn Văn Hảo (1890-1971), ông trùm buôn bán phụ tùng xe hơi và là chủ của rạp hát lớn nhất Sài Gòn xưa. Phần dưới biệt thự hiện được nhà nước quản lý, cho thuê; các tầng trên do con cháu của ông Hảo sinh sống. Cây xăng nằm ở ngã 5 này ngày trước vốn thuộc sở hữu của vị đại gia nhưng sau được một tổng công ty nhà nước quản lý, khai thác.

Căn biệt thự hình con tàu ở trung tâm Sài Gòn. Ảnh: Sơn Hòa

Ông Hảo sinh tại huyện Càng Long, Trà Vinh, trong gia đình có 3 anh em, nhiều đời làm nông và có cuộc sống khốn khó. Người anh đầu sớm lên Sài Gòn lập nghiệp bằng nghề buôn bán, sửa chữa phụ tùng xe hơi. Do công việc tiến triển, cần thêm người nên Hảo xin cha mẹ theo anh lên phố.

Tuy ít học, ở quê chỉ biết làm ruộng nhưng Hảo khá thông minh, lại chăm chỉ học nghề nên nhanh chóng trở thành thợ chính. Không chỉ học ở người anh, hễ biết ai giỏi Hảo lại nhờ chỉ dạy nên có thể sửa mọi vấn đề của xe hơi. Ổn định công việc anh đón vợ con quê lên Sài Gòn, dành dụm vốn xin người anh đứng ra mở tiệm riêng.

Chàng thanh niên miền Tây thuê mặt bằng trên đường Trần Hưng Đạo ngày nay làm nơi buôn bán phụ tùng xe hơi. Nhờ học nghề nhanh lại duy trì tốt mối quan hệ với khách nên công việc của Hảo thuận lợi. Tiệm dù “sinh sau đẻ muộn” so với các cửa hàng của người Pháp và những người Việt khác nhưng khách vẫn tìm đến rất đông. Sau đó ông mở thêm cây xăng ngay trước cửa hàng để bán thêm cho khách.

Bí quyết giúp ông Hảo thành công là nhờ vào sự niềm nở, tận tình, luôn coi khách hàng là thượng đế. Ngoài ra, cánh tài xế lái thuê khi mang xe đến sửa, thay thế phụ tùng đều được vợ chồng ông “bồi dưỡng” ít tiền uống cà phê, ăn quà… nên rất thích. Không chỉ thành khách trung thành của ông, họ còn truyền tai đồng nghiệp đến tiệm ông mua đồ, đổ xăng…

Chẳng bao lâu vợ chồng ông Hảo mua được miếng đất ở vị trí đắc địa với 4 mặt tiền. Năm 1933, ông khởi công xây dựng và kéo dài suốt 4 năm mới hoàn thành dinh thự 3 tầng, sân thượng được xây theo kiến trúc Pháp với nhiều vật liệu được mang về từ châu Âu.

Các mặt tiền căn nhà được ông tận dụng tối đa để buôn bán. Hướng Trần Hưng Đạo dùng làm chỗ bán xăng, hướng đường Lê Thị Hồng Gấm là gara xe hơi. Hai hên hông nhà ông dùng để buôn bán phụ tùng và làm đại lý cho một hãng lốp xe nổi tiếng của Pháp thời bấy giờ. Căn biệt thự như một công xưởng thu nhỏ với nhiều ngành nghề xoay quanh chiếc ôtô.

Tên ông Hảo xuất hiện nhiều chỗ trên 4 mặt tiền của ngôi nhà – là cách khẳng định thương hiệu của vị đại gia miền Tây. Ảnh: Sơn Hòa

Video đang HOT

Công việc kinh doanh ngày càng phát triển, ông Hảo liên hệ với bạn hàng bên Pháp nhập ôtô nguyên chiếc về bán. Ông cho rằng người Việt bán xe cho đồng bào của mình sẽ được tư vấn kỹ, đảm bảo hơn. Với những triết lý kinh doanh của mình, cộng việc bảo hành tốt do có cửa hàng phụ tùng nên người Nam Kỳ thường chọn mua xe hơi do ông Hảo bán.

Có thêm nhiều tiền, đại gia Hảo mua đất xây thêm 2 dãy nhà lầu hàng chục căn tại ngã 5 Trần Hưng Đạo – Nguyễn Thái Học (ngày nay) để cho thuê. Nhờ nằm vị trí thuận lợi nên mỗi năm việc cho thuê giúp ông thu về hàng nghìn đồng bạc Đông Dương.

Ngoài những mảng kinh doanh trên, đại gia Hảo còn mở một rạp hát lớn mang tên ông ngay trên đường Trần Hưng Đạo có 3 tầng với 1.200 ghế chia ra các hạng để bán vé. Giai đoạn 1954-1960, đây là rạp hát đầu tiên và lớn nhất Sài Gòn, quy tụ những đoàn cải lương lớn nhất thời đó như Năm Châu, Hương Mùa Thu, Hoa Sen… Rạp hát được mệnh danh là “hàng không mẫu hạm” vì sức chứa lớn, khác biệt hoàn toàn với những rạp nhỏ do các đoàn biểu diễn lập nên. Sau năm 1975, nơi này được đổi tên thành rạp Công nhân.

Đại gia Nguyễn Văn Hảo có 2 vợ nhưng chỉ có một người con tên Nguyễn Tâm Thạnh. Những năm 60, ông Hảo trở về Trà Vinh xây chùa, sau này được gọi là “Chùa ông Hảo”. Đến năm 1966, người vợ cùng ông “chung lưng đấu cật” dựng cơ nghiệp qua đời, ông bỏ kinh doanh, giao hết tài sản cho con trai, giao lại cửa hàng xe hơi và cây xăng cho người cháu ruột rồi về quê sinh sống đến khi qua đời.

Rạp hát của ông Nguyễn Văn Hảo trên đường Trần Hưng Đạo. Ảnh: Life

Ông Thạnh năm nay 87 tuổi, sống trong căn biệt thự 4 mặt tiền. Nhiều người đồn rằng ông này không thích kinh doanh nên tài sản cha mẹ để lại được bán để sống qua ngày. Sau năm 1975 biệt thự được nhà nước quản lý tầng trệt rồi cho thuê lại, ông Thạnh và con cháu chia nhau sống ở các tầng trên.

Nhận định về nhân vật Nguyễn Văn Hảo, nhà văn Hứa Hoành cho rằng ông cùng với ông Trương Văn Bền, Nguyễn Hữu Hào, Lê Phát An, Trần Trinh Trạch… là thương nhân nổi bật ở Nam kỳ nửa đầu thế kỷ 20. Do lối sống khép kín, không xa hoa, đàn đúm nên cuộc đời của ông ít giai thoại hơn những người còn lại.

Sơn Hòa

Theo VNE

Công viên Lê Văn Tám - nghĩa trang của người giàu Sài Gòn xưa

Từng là nghĩa trang dành cho lính Pháp, sau đó là của giới thượng lưu, đến năm 1983 nơi đây trở thành công viên Lê Văn Tám ở trung tâm TP HCM như ngày nay.

Khu vực nội đô TP HCM trước đây có rất nhiều nghĩa trang với hàng trăm nghìn ngôi mộ. Đa số chúng được xây dựng vào khoảng cuối cuối thế kỷ XIX, dưới chế độ Pháp thuộc, khi quy mô của Sài Gòn - Gia Định còn rất nhỏ. Sau đó, dân cư thành phố nhanh chóng trở nên đông đúc nên chính quyền phải di dời nghĩa trang để "lấy đất xây dựng các công trình phúc lợi, giữ vệ sinh môi trường".

Trong số những nghĩa trang, nổi tiếng và lâu đời nhất là Mạc Đĩnh Chi - nay là công viên Lê Văn Tám. Khu vực này được giới hạn bởi 4 tuyến đường Điện Biên Phủ - Hai Bà Trưng - Võ Thị Sáu và Phan Liêm ở trung tâm quận 1.

Cổng chính nghĩa trang trên đường Legrand de la Liraye (nay là Điện Biên Phủ) lúc vừa được người Pháp xây dựng ở vị trí công viên Lê Văn Tám ngày nay. Ảnh tư liệu

Theo tác giả Tim Doling (Ireland) - người có nhiều nghiên cứu, tìm hiểu về lịch sử Sài Gòn - TP HCM, công viên Lê Văn Tám nguyên thủy là nghĩa trang của người Châu Âu (Cimetière Européen) hay nghĩa trang Massiges. Người Sài Gòn thời đó cũng gọi là Đất thánh Tây. Về sau mang tên là nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi.

Năm 1859, sau khi chiếm được Sài Gòn, người Pháp đã cho xây nghĩa trang này với diện tích 7,5 ha ở phía đông đường National (nay là Hai Bà Trưng). Lúc mới hoàn thành, nghĩa trang được giao cho Hải quân Pháp quản lý, chôn cất các sĩ quan và binh lính người Pháp trong cuộc chiếm đóng Sài Gòn.

Dù vậy, trong nghĩa trang cũng có một số lượng lớn các ngôi mộ của người Đức và Nga. Mãi đến cuối thập niên 1860, dân thường bắt đầu được chôn cất ở đây vì thời điểm đó Sài Gòn có rất nhiều người chết do dịch tả, sốt rét, ký sinh trùng đường ruột và kiết lỵ.

Vào khoảng năm 1870, nghĩa trang Việt Nam nhỏ (Cimetière Anamite hay Cimetière Indigène) được mở ngay tại phía bắc nghĩa trang của người Châu Âu. Đường phân chia hai nghĩa trang này được đặt tên là rue des Deux cimetières (đường hai nghĩa trang). Phải 10 năm sau, nó mới được mang tên là Mayer, sau đó là Hiền Vương và nay là đường Võ Thị Sáu.

Từ cuối thế kỷ 19, Sài Gòn bắt đầu phát triển thịnh vượng, nghĩa trang của người Châu Âu trở thành nơi an nghỉ của các chính trị gia xứ thuộc địa và các quản trị viên. Trong số đó có kiến trúc sư Marie-Alfred Foulhoux (1840-1892) và thị trưởng thành phố Sài Gòn Paul Blanchy (1837-1901).

Nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi vào thời chính quyền Việt Nam Cộng Hòa. Ảnh tư liệu

Sự thay đổi khiến nó thành nơi chôn cất cho tầng lớp thượng lưu thuộc địa được nhắc trong một báo cáo quan trọng trên tờ Courrier Saigonnais đăng ngày 14/12/1912. Sau đó, những ngôi mộ hoành tráng của người quyền thế ở Sài Gòn ngày càng tăng, trong khi các ngôi mộ của những người lính và thủy thủ Pháp bị bỏ phế cỏ mọc um tùm.

Đầu thế kỷ 20, nghĩa trang được chia cắt thành những con đường nhỏ có trồng cây và kiểng do nhân viên thảo cầm viên Sài Gòn chăm sóc. Nghĩa trang lúc này được bao bọc bởi bốn bức tường vôi cao 2,5 m với cổng chính ở phía nam đường Legrand de la Liraye (nay là Điện Biên Phủ).

Cổng chính nằm đối diện trực tiếp cuối phía bắc của đường Bangkok, và sau năm 1920 khi đường Bangkok được đổi tên thành đường Massiges (nay là đường Mạc Đĩnh Chi), nó được biết đến với cái tên mới là nghĩa trang đường Massiges.

Nhiều nhân vật nổi tiếng của thời kỳ thuộc địa sau đó đã được chôn cất ở đây. Tuy nhiên, ngôi mộ ấn tượng nhất giai đoạn này là lăng mộ của ông Nguyễn Văn Thinh (qua đời ngày 1/11/1946) - thủ tướng đầu tiên của thời tự trị Cộng hòa Nam Kỳ (1/6/1946- 8/10/1947).

Tháng 3/1955, khi người Pháp rút khỏi Việt Nam, đường Massiges được chính quyền Việt Nam Cộng Hòa đổi tên thành Mạc Đĩnh Chi và tên gọi này mặc nhiên cũng trở thành tên của nghĩa trang.

Trong hai thập kỷ tiếp theo, các chính trị gia cao cấp, tướng tá và thành viên nổi bật khác của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa cũng được chôn tại đây cùng với số lượng nhỏ người nước ngoài như phóng viên Franois Sully - làm việc ở tờ Time và Newsweek (qua đời tháng 2/1971).

Người nổi tiếng nhất được chôn cất tại nghĩa trang này là tổng thống chính quyền Việt Nam Cộng Hòa Ngô Đình Diệm và em trai - giám đốc cố vấn chính trị Ngô Đình Nhu. Hai người đã bị quân đảo chính ám sát vào ngày 2/11/1963. Ngoài ra, nơi đây còn có mộ của thống tướng Việt Nam Cộng Hòa Lê Văn Tỵ, chuẩn tướng Lưu Kim Cương...

Một góc công viên Lê Văn Tám ngày nay, nơi từng là nghĩa trang của giới thượng lưu ở Sài Gòn. Ảnh: Vũ Hà Duy/Panoramio

Năm 1971, theo tác giả Arthur J Dommen, một phần bức tường phía tây của nghĩa trang bị đổ, kèm theo nó là những lời đồn đại đó là dấu hiệu cho thấy ông Thiệu phải chịu trách nhiệm về cái chết của ông Diệm và phải làm gì đó để giải thoát cho linh hồn ông Diệm.

Những lời đồn đại về ma quỷ ở nghĩa trang chỉ thực sự bắt đầu lan truyền rộng rãi sau năm 1983, khi chính quyền TP HCM quyết định ngừng hoạt động nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi với hàng nghìn ngôi mộ cùng kế hoạch xây dựng địa điểm này thành Cung Văn hóa thiếu nhi thành phố. Tuy nhiên, về sau nơi đây được quy hoạch thành công viên cây xanh và đặt tên là Lê Văn Tám.

Theo chỉ thị của chính quyền vào lúc đó, những người có thân nhân chôn trong nghĩa trang được hướng dẫn để sắp xếp cho việc cải táng trong hai tháng, nếu không có người nhận thì được hỏa táng và di dời nơi khác. Còn lại hài cốt của những người lính Pháp được đưa về quê chôn cất.

Cũng trong đợt di dời, giải tỏa này mộ của ông Ngô Đình Diệm và em trai được chuyển về nghĩa trang Lái Thiêu (Bình Hòa, Thuận An, Bình Dương). Một người em trai khác của ông Diệm là ông Ngô Đình Cẩn được chôn tại nghĩa trang sân bay Tân Sơn Nhất sau khi bị xử bắn vào năm 1965, và mộ bà thân mẫu Phạm Thị Thân cũng được quy tụ về đây.

Hiện, công viên Lê Văn Tám có rất nhiều cây xanh phủ bóng mát đã thay thế cho nghĩa trang Mạc Đỉnh Chi hoang vắng trước đây. Nơi đây cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động giải trí cũng như các hội chợ, triển lãm về sách, nông nghiệp... Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người dân địa phương mê tín không muốn đến đây vì lịch sử trước đó.

Đây cũng là nơi có dự án bãi đậu xe ngầm 100 triệu USD với quy mô chứa 2.000 xe máy, 1.250 ôtô, 28 xe buýt, xe tải và một bên là ba tầng hầm dành cho thương mại. Tuy nhiên, sau ngày động thổ vào tháng 8/2010, đến nay dự án đang "án binh bất động" vì vướng một số thủ tục và chưa biết bao giờ mới hoàn thành.

Trung Sơn

Theo VNE

Người bỏ quan trường trở thành đệ tam phú hào Sài Gòn Bá hộ Xường sở hữu hơn một nửa những căn nhà ở khu Chợ Lớn, nắm giữ đế chế mua bán thực phẩm, bất động sản ở Sài Gòn và miền Tây cuối thế kỷ 19. Nằm lọt thỏm trong khu dân cư trên đường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú (TP HCM) là cổ mộ rộng khoảng 100 m2 và xây từ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ 'đóng đủ tiền mới cấp cứu': Bệnh nhi chấn thương rất nặng08:26

Xử lý bãi giữ xe máy 'chặt chém' 100.000 đồng sau xem diễu binh09:49

Vụ nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long: 2 biên bản hiện trường có sự khác biệt?11:28

Những nguyên nhân chính khiến drone mất kiểm soát, rơi rụng khi bay trình diễn06:02

Vụ nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long: Người mẹ nói về buổi làm việc mới nhất với CQĐT11:20

Hậu cảnh tượng xúc động sau vụ tai nạn: Tài xế xe chở dưa hấu đã tử vong01:43

Xem xét kỷ luật sinh viên có thái độ không phù hợp với các cựu chiến binh tại Lễ kỷ niệm 30-410:34

Toàn cảnh vụ tai nạn khiến nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long11:00

Vụ cha 'trả thù' thay con ở VL: bạn học, vợ phanh phui sự thật, lộ biểu hiện lạ?03:42

Chủ tịch nước Lương Cường chiêm bái xá lợi Phật tại chùa Thanh Tâm02:30

Công an tạm giữ xe đạp điện để điều tra sau khi làm việc với mẹ nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long12:03

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Phát hiện gần 1 tấn trứng gà non được gom trôi nổi suýt tuồn ra thị trường

09:42:29 15/05/2025

Lực lượng chức năng TP Hà Nội vừa phát hiện và tạm giữ 0,8 tấn các sản phẩm nội tạng gà đông lạnh không rõ nguồn gốc tại quận Hoàng Mai.

Diễn biến bất ngờ vụ xây nhầm nhà 3 tầng trên đất người khác

08:09:53 15/05/2025

Liên quan đến vụ nhà 3 tầng xây nhầm lên 2 thửa đất của người khác ở Hải Dương, chủ ngôi nhà đã bỏ tiền mua lại một thửa đất và đổi cho người còn lại lấy thửa đất của mình.

Nữ sinh "không mặc hở là khó thở" dùng chiêu nếu trường cấm váy ngắn, 2 dây

07:58:40 15/05/2025

Nói về quan điểm về việc trường đại học cấm mặc váy ngắn, áo hở, nữ sinh nghiện thoáng tiết lộ sẽ tìm cách để mặc theo sở thích, phong cách của mình.

Xe cứu thương đi ngược chiều tại nút giao cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi

07:54:26 15/05/2025

Một xe cứu thương đi ngược chiều tại nút giao cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi ở Hà Tĩnh. Tình huống này khiến tài xế đi đúng chiều phải vội vàng đánh lái tránh va chạm.

TPHCM: Phạt 2,9 tỷ đồng một công ty sử dụng hàng nghìn kg bột đạm hết hạn

07:38:50 15/05/2025

Ngày 14/5, Sở An toàn thực phẩm TPHCM đã thông báo về việc xử phạt Công ty TNHH GodwayPharma vì vi phạm trong sử dụng nguyên liệu quá hạn cho sản xuất.

Phát hiện gần 8 tấn sữa, thực phẩm chức năng không nguồn gốc xuất xứ

22:18:07 14/05/2025

Cơ quan chức năng ở Sóc Trăng đang điều tra vụ phát hiện gần 8 tấn sữa, thực phẩm chức năng các loại nhưng không có chứng từ, nguồn gốc xuất xứ.

Đường bị xẻ đôi nhiều năm chưa được khắc phục

21:31:26 14/05/2025

Nhiều năm nay, đoạn đường Lê Hồng Phong ở huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai bị sạt lở nghiêm trọng. Sau mỗi đợt mưa, sạt lở ngày càng lan rộng đã nuốt chửng nhiều hoa màu và đe dọa nhà của người dân.

Ba học sinh ở Hà Nội bị điện giật khi gỡ diều, 1 em tử vong

16:43:59 14/05/2025

Ba học sinh ở xã Thượng Vực (Chương Mỹ, Hà Nội) bị điện giật khi dùng gậy sắt gỡ diều mắc trên đường dây cao thế 35kV. Vụ việc khiến 1 em tử vong, 2 em bị thương nặng.

Thủ tướng chỉ đạo thành lập tổ công tác đặc biệt truy quét hàng giả

16:32:21 14/05/2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn làm tổ trưởng tổ công tác đặc biệt đợt tấn công cao điểm đấu tranh truy quét hàng giả, hàng nhái.

Đơn vị xây cầu Hòa Bình là nhà thầu "quen mặt" tại Tây Ninh

15:11:36 14/05/2025

Công ty TNHH Vũ Hoan, nhà thầu từng xây nhiều công trình, trụ sở tại Tây Ninh, là đơn vị trúng thầu xây lắp và đảm bảo giao thông tại đường dẫn cầu vừa xảy ra sự cố sụt lún.

Phát hiện thi thể người đàn ông đang phân hủy bên tảng đá lớn

15:03:18 14/05/2025

Người dân phát hiện một thi thể nam giới đang phân hủy mạnh tại khu vực núi Dinh, phường Tân Hải, TP Phú Mỹ (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

'Siêu âm' mặt đường tìm nguyên nhân sụt lún dự án 1.350 tỷ của Tập đoàn Phúc Sơn

14:55:57 14/05/2025

Cơ quan chuyên môn đang tiến hành kiểm tra, bóc tách lớp nhựa, siêu âm để làm rõ nguyên nhân sụt lún tại vòng xuyến nút giao Ngọc Hội của dự án hơn 1.350 tỷ đồng ở TP Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa).