Các nhà khoa học quốc tế gấp rút khoan lõi băng trên đỉnh Alps

Báo động ô nhiễm vi nhựa tại các dòng sông châu Âu

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí "Environmental Science and Pollution Research" đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ ô nhiễm vi nhựa (microplastic) đáng báo động tại các con sông châu Âu.

Ảnh minh họa: Getty Images

Không chỉ gây ô nhiễm môi trường, microplastic còn được ví như "ngựa thành Troy" mang mầm bệnh, đ.e dọ.a trực tiếp đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Nghiên cứu, được thực hiện trên 9 con sông lớn của châu Âu, đã phân tích 27.000 mẫu nước và phát hiện ra rằng trung bình mỗi mét khối nước chứa ba hạt microplastic. Tại sông Seine (Pháp), con số này lên tới 900 hạt mỗi mét khối.

Tại Bỉ, tình hình cũng không mấy khả quan. Nghiên cứu của Đại học Tự do Brussels (VUB) cho thấy nồng độ vi nhựa tại sông Senne (Bỉ) dao động từ 4 đến 10 hạt/m ở thượng nguồn và tăng lên 160-180 hạt/m ở cửa sông. Nghiên cứu năm 2022 cũng ghi nhận sự hiện diện rộng rãi của microplastic tại vùng nước ven biển, cảng, cửa sông và đáy sông.

Vi nhựa, với kích thước nhỏ hơn 5mm, có khả năng xâm nhập vào mọi ngóc ngách của môi trường. Chúng không chỉ gây ô nhiễm trực tiếp mà còn đóng vai trò là "bè vận chuyển" cho các vi sinh vật, bao gồm cả mầm bệnh. Nghiên cứu đã xác định được vi khuẩn Shewanella putrefaciens, một loại vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm cho con người, trên các hạt microplastic.

Giáo sư Patrick Kestemont tại Đại học Namur (Unamur) cho biết microplastic có thể đóng vai trò là vật trung gian vận chuyển cho các chất độc hại khác. Đó là hiệu ứng "ngựa thành Troy": chúng không độc hại tự thân, nhưng vì chúng vận chuyển các chất ô nhiễm vi mô, kim loại nặng hoặc vi khuẩn nên chúng góp phần đưa những chất này vào cơ thể sinh vật.

Giáo sư Kestemont nhấn mạnh: nghiên cứu đã chỉ ra vi nhựa có khả năng làm thay đổi hệ vi sinh vật của động vật, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch. Ông cũng chia sẻ thêm về nghiên cứu của mình, trong đó ông và các cộng sự đã quan sát thấy toàn bộ hệ vi sinh vật của cá ngựa vằn bị biến đổi do sự hiện diện của microplastic. Ông giải thích rằng hệ vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch của sinh vật.

Vi nhựa cũng có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường, bao gồm nước uống, thực phẩm và không khí. Chúng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ các bệnh nhiễ.m trùn.g đến các vấn đề về hệ miễn dịch.

Theo các chuyên gia, việc loại bỏ vi nhựa khỏi môi trường là vô cùng khó khăn. "Một khi vi nhựa đã có mặt trong nước, thì đã quá muộn. Điều duy nhất cần làm là cắt đứt nguồn ô nhiễm, trước khi nó xâm nhập vào tự nhiên", Alix Giaux, chuyên gia về nhựa tại Canopea (liên đoàn các hiệp hội môi trường vùng Wallonie-Brussels), nhận định.

Tuy nhiên, Giáo sư Kestemont bày tỏ sự bi quan về khả năng loại bỏ hoàn toàn vi nhựa khỏi môi trường. Ông cho rằng, con người sử dụng nhựa cho rất nhiều mục đích và dù đã có nhiều chiến dịch thay thế nhựa bằng các vật liệu khác như giấy, tre hay nhựa sinh học, nhưng đó không phải là giải pháp triệt để. Theo các nghiên cứu mà ông trích dẫn, nhựa phâ.n hủ.y sinh học thậm chí còn độc hại và gây ô nhiễm hơn nhựa thông thường do chúng phâ.n hủ.y thành "siêu vi nhựa" (nanoplastic) nhanh hơn. Ông nhấn mạnh, những hạt "siêu vi nhựa" này đã có mặt ở khắp mọi nơi và con người tiêu thụ chúng thông qua nước tưới tiêu.

Trước thực trạng đáng lo ngại này, các chuyên gia kêu gọi hành động khẩn cấp. Việc loại bỏ hoàn toàn vi nhựa khỏi môi trường là vô cùng khó khăn, do đó, biện pháp hiệu quả nhất là ngăn chặn nguồn ô nhiễm ngay từ đầu. Các quốc gia, tổ chức và cá nhân cần chung tay hành động để giảm thiểu sản xuất và sử dụng nhựa, đồng thời thúc đẩy các giải pháp thay thế bền vững hơn. Đây không chỉ là vấn đề của riêng châu Âu mà là vấn đề toàn cầu.