Đằng sau cuộc đánh đổi chủ quyền của Ai Cập và Ả Rập Xê Út

Ai Cập chuyển giao chủ quyền đảo cho Ả Rập Xê Út

Chính phủ Ai Cập có thể phải ra hầu tòa sau khi ký thỏa thuận chuyển giao 2 hòn đảo chiến lược ở biển Đỏ cho đồng minh Ả Rập Xê Út.

Tổng thống al-Sisi (trái) đón vua Salman tại sân bay - Ảnh: The Guardian

Thỏa thuận trên được ký kết trong chuyến thăm Cairo của Quốc vương Ả Rập Xê Út Salman hồi tuần trước. Reuters hôm qua 12.4 dẫn tuyên bố "giải trình" mới nhất của chính phủ Ai Cập cho biết 2 nước đã ký hiệp định phân định ranh giới trên biển sau quá trình đàm phán tích cực, kỹ lưỡng và hợp pháp "suốt 6 năm qua". Trong đó, 2 hòn đảo không người ở mang tên Tiran và Sanafir, nằm ở cửa ngõ vào vịnh Aqaba, được xác định ở trong vùng biển thuộc chủ quyền Ả Rập Xê Út. Giới chức 2 nước giải thích thêm là các đảo này "vốn của Ả Rập Xê Út".

Năm 1950, do lo ngại nguy cơ bị Israel tiến chiếm nên Quốc vương Abdulaziz Al Saud, người sáng lập vương triều Al Saud và là cha của vua Salman, đề nghị Ai Cập bảo vệ giúp nên hiệp định mới chỉ là "vật trả về chủ cũ".

Thỏa thuận chuyển giao chủ quyền này còn cần phải được quốc hội Ai Cập thông qua nhưng nó đã khiến đại bộ phận dân chúng Ai Cập vô cùng phẫn nộ. Trên mạng xã hội tràn ngập những ý kiến chỉ trích dữ dội cho rằng chính quyền đã "bán rẻ một phần lãnh thổ". Ả Rập Xê Út đã rót hàng tỉ USD viện trợ cho Ai Cập từ khi tướng Abdel Fattah al-Sisi lật đổ Tổng thống Mohammed Mursi của tổ chức Huynh đệ Hồi giáo, vốn bị Ả Rập Xê Út coi là đối tượng cần triệt tiêu, hồi năm 2013.

"Đảo giá 1 tỉ, kim tự tháp giá 2 tỉ, khuyến mãi thêm 2 tượng nhân sư miễn phí", cây bút châm biếm kỳ cựu ở Ai Cập Basem Yousef viết trên trang Twitter. Đến ngày 12.4, luật sư nổi tiếng Khaled Ali nộp đơn kiện chính phủ Ai Cập. Theo Reuters, đơn kiện cáo buộc hiệp định mới vi phạm điều 151 của hiến pháp quy định mọi thỏa thuận liên quan chủ quyền phải được quyết định thông qua trưng cầu dân ý. Tòa sẽ xem xét vụ kiện vào ngày 17.5.

Vị trí các đảo gây tranh cãi - Ảnh: Mirajnews

Cũng trong ngày 12.4, tờ The Jerusalem Post dẫn lời các chuyên gia Israel nhận định thỏa thuận giữa Ai Cập và Ả Rập Xê Út có thể ảnh hưởng đến nước này.

Tiến sĩ Shaul Shay thuộc Viện Chính sách và chiến lược Herzliya nói việc liên quân do Ả Rập Xê Út dẫn đầu nhảy vào Yemen để chống lại lực lượng nổi dậy Houthi đã giúp nước này kiểm soát trên thực tế eo biển Mandeb nối biển Đỏ với vịnh Aden.

Nay nếu Ả Rập Xê Út tiếp tục khống chế thêm cửa ngõ vào vịnh Aqaba thì sẽ gây tác động chiến lược đến các cảng biển quan trọng của Israel. Theo ông, chính quyền Tel Aviv "cần đánh giá lại tình hình địa chính trị và an ninh khu vực" nhằm ứng phó kịp thời với những diễn biến mới.

Trùng Quang

Theo Thanhnien