Điệp viên bị đầu độc, tối hậu thư 24 giờ để Nga nói sự thật

Hé lộ cách tình báo Anh chiêu mộ điệp viên hai mang Nga nghi bị đầu độc

Tình báo Anh được cho là đã dùng nhiều cách, đặc biệt là tiền, để chiêu mộ điệp viên Nga Sergei Skripal trong suốt nhiều năm trước khi ông nghi bị đầu độc bằng chất độc thần kinh tại Anh cuối tuần trước.

Sergei Skripal bế con gái Yulia khi chụp ảnh cùng gia đình vào những năm 1980. (Ảnh: BBC)

Chiêu mộ điệp viên

Sergei Skripal ban đầu lọt vào "mắt xanh" và trở thành mục tiêu chiêu mộ của cơ quan tình báo Tây Ban Nha và Anh vì tin rằng người đàn ông này có thể mang lại những thông tin quan trọng cho tình báo nước ngoài. Theo các nguồn tin quân sự, một sĩ quan thuộc Cơ quan Tình báo mật của Anh (MI6) đã đóng giả là đối tác thương mại người Tây Ban Nha để tiếp cận Skripal vào khoảng tháng 7/1995. Khi đó, Skripal đang là điệp viên thuộc lực lượng tình báo quân đội Nga (GRU) hoạt động ở Tây Ban Nha.

Ban đầu, Skripal không biết, hoặc cố tình tỏ ra không biết, rằng doanh nhân người Tây Ban Nha tiếp cận ông chính là một điệp viên của tình báo Anh. Skripal, khi đó 44 tuổi, đã tiết lộ với đối tác người Tây Ban Nha rằng ông là một sĩ quan của GRU mặc dù doanh nhân này đã biết thân phận của Skripal từ trước đó.

Sau đó, Skripal bị chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường và đã quay trở lại Moscow. Tuy nhiên, điệp viên Nga vẫn thường xuyên tới Tây Ban Nha và mối quan hệ giữa Skripal với MI6 ngày càng trở nên khăng khít hơn. Skripal nghỉ hưu tại GRU từ năm 2000, nhưng nhờ mối quan hệ với đồng nghiệp trong quân đội Nga, ông tiếp tục làm việc tại chính quyền Moscow. Trong thời gian này, Skripal bị cho là vẫn tuồn những thông tin quan trọng cho tình báo Anh.

MI6 đã mua cho Skripal một căn nhà nghỉ dưỡng ở gần Malaga, Tây Ban Nha và điệp viên Nga thường xuyên đáp chuyến bay tới đây để tham dự các cuộc họp với tình báo Anh, mỗi cuộc họp kéo dài từ 3-4 giờ. Sau mỗi cuộc họp, Skripal được trả từ 5.000-6.000 USD tiền mặt và điệp viên Nga gửi số tiền này vào một tài khoản ngân hàng ở Tây Ban Nha. Trong quá trình hợp tác với tình báo nước ngoài, Skripal, người được đặt biệt danh "Tức thì", từng triệu tập một cuộc họp khẩn cấp ở Tây Ban Nha và đòi 10.000 USD tiền mặt để đổi lấy thông tin quan trọng.

Điệp viên hai mang

Sergei Skripal từng giữ hàm đại tá trong quân đội Nga (Ảnh: RTR)

Các nguồn tin tình báo cho biết mặc dù động cơ ban đầu của Skripal khi tuồn tin mật cho tình báo nước ngoài chỉ là để nhận tiền, song dần dần yếu tố cảm xúc cá nhân đã chi phối và điệp viên Nga ngày càng tỏ ra hứng thú với công việc này. MI6 rất cẩn trọng khi không đưa Skripal tới Anh, mà chỉ hẹn gặp ở Tây Ban Nha, để tránh lộ mối liên hệ giữa điệp viên này và tình báo Anh.

Các nguồn tình báo tin rằng, Nga có lẽ cũng để mắt tới các điệp viên hai mang tại Anh vì MI6 từng thành công trong việc chiêu mộ các điệp viên Nga từ sau khi Liên Xô sụp đổ. Mặc dù không chỉ điểm quá nhiều điệp viên Nga hoạt động ngầm ở phương Tây, song Skripal cũng đã cung cấp các thông tin quý báu về hệ thống cũng như nhân sự trong lực lượng tình báo quân sự Nga, bao gồm danh tính của hàng trăm sĩ quan tình báo Nga.

Các tin mật này được chia sẻ cho MI5 và một số đồng minh của Anh, trong đó có Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), từ đó làm suy yếu một mắt xích quan trọng trong mạng lưới tình báo Nga.

Mặc dù nghỉ hưu khỏi GRU đã lâu, song Skripal tiếp tục gặp các đồng nghiệp cũ thuộc lực lượng tình báo Nga và chuyển các thông tin mà ông có được sau các cuộc gặp với tình báo nước ngoài ở Tây Ban Nha cũng như một số nơi khác ở châu Âu. Skripal cuối cùng cũng bị phát hiện là điệp viên hai mang sau khi một sĩ quan thuộc lực lượng an ninh Tây Ban Nha biết được các hoạt động của Skripal và báo tin này cho Nga.

Thân phận bại lộ

Sergei Skripal bị xét xử tại Nga năm 2006 vì tội gián điệp (Ảnh: EPA)

Năm 2004, Skripal bị bắt và bị kết tội 2 năm sau đó. Skripal nhận mức án 13 năm tù tại Nga với cáo buộc làm gián điệp cho Anh. Trong khi đó, MI6 biết vụ điệp viên "Tức thì" bị lộ sau khi Skripal không xuất hiện trong một cuộc họp ở Tây Ban Nha trong năm 2004. Các công tố viên Nga nói rằng Skripal đã được MI6 trả 100.000 USD để đổi lấy các thông tin mật. Cơ quan An ninh Nga (FSB) cho biết các thông tin do Skripal tuồn cho MI6 chứa cả những bí mật quốc gia của Nga.

Vào tháng 7/2010, Tổng thống Nga khi đó là ông Dmitry Medvedev đã ra quyết định ân xá cho Sergei Skripal và ông là một trong 4 điệp viên được Nga trả tự do để đổi lấy 10 điệp viên do Moscow cài cắm ở Mỹ. Sau cuộc trao đổi điệp viên giống thời chiến tranh Lạnh tại sân bay Vienna của Áo, Skripal được đưa tới một nơi bí mật ở bờ biển phía nam nước Anh. Sau khi ổn định cuộc sống ở Anh, Skripal vẫn tiếp tục gặp tình báo Anh và cung cấp các thông tin về phương pháp cũng như hệ thống hoạt động của mạng lưới điệp viên Nga.

Vào thời điểm Sergei Skripal được tình báo nước ngoài chiêu mộ, chính quyền Nga khi đó dưới sự lãnh đạo của cố Tổng thống Boris Yeltsin vẫn gặp nhiều khó khăn về tài chính. Các nhân viên tình báo Nga hoạt động ở nước ngoài thường xuyên không được trả lương trong thời gian dài. Do vậy, những người như Skripal phải luôn tìm cách để kiếm thêm bên ngoài. Tuy nhiên theo các nguồn tin của MI6, điều quan trọng hơn cả là năng lực của Skripal. Ông được xem là một trong những điệp viên hoạt động hiệu quả nhất trong giai đoạn sau chiến tranh Lạnh.

Ngày 4/3, cảnh sát Anh cho biết một người đàn ông và một phụ nữ 33 tuổi đã được phát hiện trong trạng thái bất tỉnh tại một trung tâm mua sắm ở thành phố Salibury sau khi tiếp xúc với chất lạ. Cả hai vẫn đang được điều trị trong bệnh viện trong tình trạng nguy kịch. Đó là Sergei Skripal và con gái Yulia của ông.

Cảnh sát Anh nghi ngờ cha con Skripal đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh - loại chất hóa học cực mạnh có thể làm tê liệt hoạt động của các cơ quan trên cơ thể người. Hàng trăm sĩ quan cảnh sát vẫn đang vào cuộc để tìm hiểu nguyên nhân vụ việc.

Thành Đạt

Theo Dantri