Doanh nghiệp và doanh nhân: động lực cải thiện, thay đổi thể chế

Mai Hoàng Minh21:49 01/06/2016

Thủ tục hành chính rườm rà, bất hợp lý; cơ chế xin cho vẫn còn nặng nề, tạo ra lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ; chưa tôn trọng nguyên tắc thị trường… là những nguyên nhân chính dẫn đến yêu cầu cấp bách hiện nay: hiện đại hóa thể chế.

Doanh nghiệp và doanh nhân không chỉ là kết quả của thể chế mà còn là động lực cải thiện, thay đổi thế chế

Bà Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế cao cấp cho biết, tình trạng giấy phép con không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng trong thời gian gần đây. Thậm chí có nhiều chuyện “dở khóc dở cười” như trường hợp quán cà phê Xin Chào ở huyện Bình Chánh, TP. HCM gây xôn xao dư luận thời gian vừa qua đến mức Thủ tướng Chính phủ phải ra tay can thiệp.

Hay như câu chuyện được ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kể lại: ông nhận được bức thư viết tay không ghi tên, địa chỉ, người viết tự nhận là chủ một DN nhỏ đang hoạt động tại tỉnh Thanh Hóa. Theo bức thư, để có thể hoạt động, trả lương công nhân và nộp thuế cho Nhà nước… hàng tháng ông chủ DN này phải “đóng thuế” bôi trơn cho nhiều bên, được ông ví là “đông như quân Nguyên”.

Các khoản “thuế” này được tính công khai theo tháng, quý, ngày lễ tết và không thể làm khác, bởi có nhiều quy định pháp luật khó tránh được việc vi phạm. Cụ thể, chủ DN cho biết, bó thép 1 ly, thanh thép vuông, cuộn tôn nhỏ được cắt ra khó có thể dán tem nhãn nên dễ vi phạm quy định về tem nhãn hàng hoá; hay quy định và áp dụng về quá khổ, quá tải cứng nhắc nên việc vận chuyển hàng sẽ vi phạm quy định về giao thông…

“DN nhỏ ở Thanh Hoá này chắc chắn giống như hàng chục, hàng trăm nghìn DN khác ở Việt Nam. Bức thư là một lời tâm sự, một tiếng thở dài”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

Gốc rễ những bức xúc trên đến từ đâu? Theo bà Phạm Chi Lan, Báo cáo Việt Nam 2035 “Hướng tới thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ” đã đưa ra nhiều vấn đề, trong đó có câu chuyện “thân hữu”, ngôn ngữ mà các báo cáo trước đây không có. Theo đó, chỉ có một số ít DN bao gồm các DN nhà nước, DN FDI và một số ít DN tư nhân lớn được xếp vào nhóm “thân hữu”, trong khi số đông các DN khác, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa là nhóm “không thân hữu”.

Trên đây là những ý kiến được đưa ra tại Hội thảo “Khát vọng Việt Nam 2035 -Vai trò của DN và yêu cầu hiện đại hóa thể chế”. Trong buổi hội thảo này, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đặt ra câu hỏi: “tại sao thân hữu Việt Nam lại nhiều như thế?” và tự mình lý giải, vấn đề là “văn bản tốt nhưng hệ thống pháp luật thì chưa tốt”.

Còn ông Hoàng Thế Liên, Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Tư pháp nêu quan điểm, tiếng nói của người dân, của cộng đồng và trách nhiệm giải trình của Nhà nước chưa cao; trong khi đó cơ chế xin cho vẫn còn, tạo ra lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ; chưa lấy nguyên tắc thị trường trong việc làm thể chế.

Video đang HOT

Vậy, thể chế hiện đại chúng ta đang chứng kiến là gì? Bà Trần Thị Lan Hương, Chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) phân tích, thứ nhất, tính hiệu quả của Nhà nước còn kém. Nguồn vốn không chảy vào ngành năng suất cao mà chủ yếu vào lĩnh vực bất động sản, khai thác khoáng sản… DN Nhà nước chiếm vốn đầu tư cao, DN tư nhân chiếm tỷ lệ nhỏ khiến nền kinh tế bị chi phối bởi DN nhà nước, trong khi đó, tham nhũng là vấn đề lớn.

Thứ hai, sự thương mại hóa thiết chế công, khu vực công, tư bị chồng lấn. Quan hệ với Nhà nước là điều kiện cơ bản trong kinh doanh; việc “thân hữu” sẽ giúp tiếp cận nguồn vốn, đất đai, nguồn lực… nhiều hơn. Điều này lý giải tại sao DN tư nhân chưa phát triển thành các DN lớn mạnh, bởi những DN có quan hệ như trên đã cản trở DN hoạt động minh bạch, chân chính.

Thứ ba, các bộ máy hành chính Nhà nước bị cát cứ, phân mảnh, chưa trọng dụng nhân tài. Trong đó, trung ương chồng lần địa phương, đầu tư tràn lan, dàn trải; việc bổ nhiệm phụ thuộc vào mối quan hệ giữa người tuyển dụng với người được tuyển dụng…

Thứ tư, các cơ chế kiểm soát, giám sát chưa phát huy hiệu quả. Tính độc lập thấp, khả năng giám sát kém, văn hóa minh bạch chưa được đặt ra trong quá trình hoạch định chính sách của Chính phủ.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI nói: “Thể chế nào DN đó. “Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài” nhưng DN và doanh nhân không chỉ là kết quả của thể chế mà còn là động lực cải thiện, thay đổi thể chế, đây là mối tác động hai chiều”.

Bổ sung quan điểm này, ông Hoàng Thế Liên cho biết: “Cần hiện đại hóa thể chế trên 3 trụ cột, nhà nước pháp quyền cải thiện về chất và lượng, có nền kinh tế thị trường đầy đủ, mọi quyết sách của nhà nước về kinh tế phải dựa trên kinh tế thị trường và xã hội dân chủ ở cấp độ cao”.

Tuy vậy, TS. Nguyễn Đình Cung hy vọng, trong khoảng 5 năm tới, nền tảng khu vực nhà nước sẽ thay đổi, khiến xã hội bên ngoài cũng phải thay đổi và mấu chốt là nhà nước thị trường phải đi trước.

Hồng Dung

Theo_Tin Nhanh Chứng Khoán

TS.Trần Đình Thiên: Học thế giới cần sàng lọc, không lấy cái xấu về

PGS. TS Trần Đình Thiên cho rằng, Việt Nam đi sau Trung Quốc đã đành, nhưng đừng "khuân" theo mặt trái của nước bạn.

Phát biểu tại Hội thảo "Vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường: Những vấn đề cải cách thể chế giai đoạn 2016-2020" diễn ra tại Hà Nội ngày 12/4, PGS. TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam - tỏ ra lo ngại khi kinh tế Việt Nam học kinh nghiệm xấu từ thế giới rất nhanh trong khi học kinh nghiệm tốt khá chật vật.

Cần đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. (Ảnh minh họa: Internet)

Đi sau nhưng không "đi theo"

"Ta đi sau Trung Quốc đã đành nhưng bi kịch ở chỗ, ta lại đi theo Trung Quốc, có nghĩa là học theo cả những kinh nghiệm xấu, những mặt trái của nước bạn," ông Trần Đình Thiên nói. Do vây, theo ông, để cải cách thể chế một cách hiệu quả, Việt Nam cần phải sàng lọc những kinh nghiệm từ thế giới chứ không phải "khuân" về cả những mặt xấu và mặt trái.

TS. Thiên nhận định, để kinh tế thay đổi thì không thể chỉ "thay đổi lặt vặt" ở một số ngành, lĩnh vực mà phải có sự thay đổi về mặt thể chế và giải quyết được vấn đề hệ thống. Nếu làm chậm trễ tiến trình này thì mọi thay đổi nhỏ đều là lãng phí thời gian, chi phí cơ hội của nền kinh tế sẽ tăng lên.

PGS. TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam

Vị tiến sĩ này bày tỏ quan ngại sự "giậm chân tạn chỗ" trong quá trình cải cách thể chế. "Vấn đề nghiêm trọng của chúng ta là những vấn đề của thể chế kinh tế được nêu ra cứ đúng mãi, bao nhiêu năm vẫn đúng, bao nhiêu năm vẫn được nhắc đi nhắc lại. Đó là bi kịch," TS. Thiên nhấn mạnh.

Đồng quan điểm với TS. Thiên, TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương (CIEM) nhận định, ở Việt Nam, sau 30 năm đổi mới, vai trò, chức năng của Nhà nước đã có những đổi mới cơ bản tuy chưa đáp ứng kỳ vọng. Phạm vi, mức độ tham gia của nhà nước vào các hoạt động kinh tế nói chung, vào đầu tư nói riêng đã có những điều chỉnh.

Đẩy mạnh tư nhân hóa

TS. Cung cho rằng, vai trò của Nhà nước trong đầu tư công thì rõ nhưng nguồn lực và năng lực Nhà nước có hạn nên phải lựa chọn kỹ càng trong đầu tư, không thể làm bừa. Chọn để có hiệu quả đạt mục tiêu với chi phí thấp nhất không phải muốn làm gì cũng được trong vai trò của mình.

TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương (CIEM)

Ông Cung nhấn mạnh, không cứ phải doanh nghiệp Nhà nước mà doanh nghiệp tư nhân cũng có thể làm được tất cả. Vấn đề có tạo cơ hội cho họ làm không hay ngăn chặn. "Phải thay đổi lại tư duy, lựa chọn doanh nghiệp tư nhân để họ tham dự vào phát triển kinh tế một cách phù hợp", TS. Cung chia sẻ.

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, cần phải bán thật mạnh những doanh nghiệp Nhà nước không còn hiệu quả, tư nhân hóa hẳn những hoạt động kinh doanh Nhà nước không đáng nắm giữ như khách sạn, thương mại, nhà hàng, bán buôn bán lẻ, vận tải đường thủy...

Viện trưởng CIEM cho hay, xu hướng trên thế giới đang chuyển giao dần cho khu vực kinh tế tư nhân với hình thức PPP trong lĩnh vực đầu tư công. Hình thức này chiếm tỷ trọng cao góp phần khuyến khích sử dụng khu vực kinh tế tư nhân và thay đổi vai trò của Nhà nước. Hàn Quốc, Anh, Trung Quốc, có tiềm lực lớn nhưng khi làm họ lựa chọn cách tốt nhất hay nhất để có hiệu quả nhất chứ không làm tràn lan. Các nước có đánh giá giá trị và hiệu quả dự án trong với đánh giá bên trong, bên ngoài độc lập.

Nâng cao hiệu quả đầu tư Nhà nước bằng việc lựa chọn kỹ bởi năng lực và nguồn lực có hạn. Thực tế ở Việt Nam hiện nay dịch vụ công không tăng, cơ sở hạ tầng giảm, đầu tư sản xuất kinh doanh được mở rộng. Đầu tư công trong ngân sách Nhà nước giảm, vốn vay tăng lên. Thu ngân sách không đủ chi thường xuyên. Nợ công tăng lên.

Trong khi đó, doanh nghiệp Nhà nước chiếm tỷ trọng khá lớn trong nhiều ngành kinh tế, ở một số lĩnh vực độc quyền làm méo mó thị trường, dẫn tới thị trường thiếu cạnh tranh, thiếu sáng tạo, áp dụng khoa học công nghệ, hiệu quả sử dụng nguồn lực và năng suất lao động thấp.

Hiện nay, đầu tư Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước vẫn làm trong nhiều thứ mà không nên làm dẫn tới đầu tư phân tán, dàn trải. Bên cạnh đó, việc chưa có sự lựa chọn ưu tiên đối với đầu tư Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước, TS. Cung cho hay.

TS. Nguyễn Đình Cung cũng nêu lên một số kiến nghị, trong đó thay đổi trong đầu tư công là lựa chọn ưu tiên, tập trung vào dự án hiệu quả đúng vai trò của Nhà nước. Ngoài ra, đối với các doanh nghiệp Nhà nước chưa cổ phần hóa, cần chức năng quản lý nhà nước và quyền chủ sở hữu, lập cơ quan chuyên trách thực hiện quyền chủ sở hữu doanh nghiệp.

Theo_VOV

TP Hồ Chí Minh đang bị "trói" nhiều quá Hiện có nhiều "vòng kim cô" về thể chế đang trói chặt TP Hồ Chí Minh khiến thành phố này không thể chủ động phát huy vai trò trung tâm dẫn dắt của mình. TP Hồ Chí Minh cần "cởi trói" để bứt phá. Đó là nhận định của các chuyên gia trong và ngoài nước tại hội thảo "TP Hồ Chí Minh...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Hậu cảnh tượng xúc động sau vụ tai nạn: Tài xế xe chở dưa hấu đã tử vong01:43

Vụ công trình cầu vừa khánh thành ở Tây Ninh bị sụt lún: 'Không ai nghĩ mới làm đã hư'08:01

Sụt chân cầu Tây Ninh, sự cố sân bay Tân Sơn Nhất: Bộ Xây dựng chỉ đạo 'nóng'08:33

Sạt lở đất vùi lấp căn nhà ở Sa Pa, người phụ nữ tử vong08:16

Đè vạch chờ đèn đỏ cũng bị phạt 20 triệu là quá nặng?09:35

Xử phạt người đánh nhân viên y tế ở Phú Thọ, đã công khai xin lỗi09:10

Nam điều dưỡng Bệnh viện đa khoa Nam Định đang phải điều trị chấn thương đầu, mặt08:42

Vụ bà trùm Q7 PR dầu gội 'dỏm': Cục Quản lý Dược chưa kịp 'trở tay' ở kênh này?03:24

Raul Rocha: Tỷ phú Mexico sở hữu Hoa hậu Hoàn Vũ, bắt tay Nawat làm loạn là ai?05:15

Dột ở nhà ga T3, sân bay Tân Sơn Nhất: Thi công không đảm bảo?01:46

Mưa lớn diện rộng, loạt tỉnh 'chìm' trong nước, người dân 'mất việc' than trời04:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Việt Nam và Mỹ chính thức đàm phán thuế quan lần 2

20:50:00 20/05/2025

Từ ngày 19 đến 22/5, tại Washington D.C (Mỹ), Việt Nam và Mỹ bắt đầu các phiên đàm phán lần hai của Hiệp định song phương về thương mại đối ứng giữa 2 nước.

Sở Y tế ra quyết định nóng liên quan Nguyễn Quốc Vũ, Đoàn Di Băng phản ứng sao?

20:45:48 20/05/2025

Sau khi lô kem chống nắng Hanayuki Sunscreen Body bị thu hồi, Sở Y tế tỉnh Đồng Nai đã giao thanh tra kiểm tra cty VB Group của chồng Đoàn Di Băng - doanh nhân Nguyễn Quốc Vũ.

Danh tính đôi nam nữ đuối nước tử vong tại biển Cửa Lò

20:43:01 20/05/2025

Theo cán bộ đội cứu hộ, đơn vị này đang có 45 người làm nhiệm vụ cảnh báo, cứu hộ tại bãi biển Cửa Lò. Những khu vực bãi biển có nguy cơ cao, không đảm bảo an toàn đều được đơn vị này cắm biển và cờ cảnh báo.

"Hố tử thần" xuất hiện trên mặt đường quốc lộ sau trận mưa lớn

20:36:48 20/05/2025

Tại km25+300 quốc lộ 4D (thuộc huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) xảy ra sạt lở nghiêm trọng, khiến 2/3 mặt đường quốc lộ 4D bị lún, sạt, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông cao.

Giải cứu 11 học sinh mắc kẹt khi tắm suối gặp cơn mưa lớn ở Hòa Bình

20:32:04 20/05/2025

11 học sinh ở Hòa Bình trong lúc tắm ở khu vực suối Cái đã gặp mưa lớn, nước dâng cao chảy xiết dẫn đến mắc kẹt, không thể tự vượt qua dòng suối để trở về.

Thông tin mới vụ hiệu trưởng gửi ảnh nhạy cảm vào nhóm chung của trường

20:25:55 20/05/2025

Chiều 20/5, trao đổi với PV VietNamNet, lãnh đạo UBND xã Trung Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An) cho biết, một trong hai nạn nhân tử vong ở biển Cửa Lò (Nghệ An) sáng nay là người ở địa phương.

Bỏ án tử hình với 4 tội danh: 'Nhân văn với tội phạm là độc ác với đồng bào'

19:42:58 20/05/2025

Đại biểu Quốc hội cho rằng không nên bỏ án tử hình với 4 tội danh: sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; vận chuyển trái phép chất ma tuý; tham ô tài sản; nhận hối lộ.

Xuất hiện hố sụt lún bất thường tại Tuyên Quang

17:29:06 20/05/2025

Một hố sụt lún đường kính khoảng 1 m đã xuất hiện sát tuyến đường tỉnh ĐT188, thuộc địa phận xã Phúc Sơn, H.Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.

Tai nạn trên QL54, cô gái 22 tuổi tử vong

17:26:11 20/05/2025

Cô gái 22 tuổi điều khiển xe máy lưu thông trên QL54 (Vĩnh Long) bất ngờ ngã ra đường, bị xe khách cán tử vong tại chỗ.

Thủ tướng: Hàng trăm tấn hàng giả do không còn ý chí hay bị mua chuộc?

16:59:11 20/05/2025

Thủ tướng đặt câu hỏi với các cơ quan chức năng trong cuộc chiến chống hàng giả tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ.

Mưa giông dồn dập trút xuống Bắc bộ, nguy cơ lũ quét

16:56:27 20/05/2025

Các tỉnh Bắc bộ và Thanh Hóa từ ngày 22 - 25.5 sẽ có khả năng xảy ra đợt mưa giông diện rộng, lượng mưa có nơi trên 350 mm, nguy cơ xuất hiện mưa cường suất lớn gây ra lũ quét, sạt lở đất.