Giải đáp thắc mắc khi viết đoạn văn trong đề thi môn Ngữ văn THPT Quốc gia

Cô giáo Lê Trần Diệu Thu chia sẻ những thắc mắc trong yêu cầu khi viết đoạn văn trong đề thi môn Ngữ văn kỳ thi THPT Quốc gia để học sinh hiểu rõ hơn.

Bắt đầu từ kỳ thi THPT Quốc gia năm 2017, đề thi môn Ngữ văn có một số thay đổi nhỏ như rút gọn thời gian làm bài từ 180 phút xuống còn 120 phút; từ yêu cầu viết bài văn nghị luận xã hội, đề thi chuyển thành viết đoạn văn nghị luận xã hội từ một vấn đề đặt ra trong văn bản đọc hiểu.

Cô giáo Lê Trần Diệu Thu (Trường THPT Trần Quang Khải, Hoàng Mai, Hà Nội) đã gửi tới VTC News bài viết nhằm giúp các thí sinh hiểu rõ hơn về viết đoạn văn.

Khái niệm đoạn văn là gì?

Theo đó, viết đoạn văn là bước đầu tiên trong kĩ năng tạo lập văn bản nên thường được dạy ở phân môn Tập làm văn của chương trình cấp THCS.

Trong SGK Ngữ văn lớp 8 tập 1 ban cơ bản, trang 36 định nghĩa: “Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng và thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh. Đoạn văn thường do nhiều câu tạo thành”.

Một văn bản thường được chia thành nhiều ý, mỗi ý được diễn đạt bằng một đoạn văn. Trong đoạn văn nghị luận, mỗi đoạn văn tương ứng diễn đạt một luận điểm, khi chuyển sang luận điểm khác thì người viết phải xuống dòng và chuyển đoạn.

Như vậy sẽ không có đoạn văn tồn tại độc lập mà phải đặt đoạn văn trong chỉnh thể một bài văn và liên kết với các đoạn văn khác. Đoạn văn chỉ diễn đạt một luận điểm, không thể yêu cầu đoạn văn diễn đạt và nghị luận về một vấn đề trọn vẹn. Khi đoạn văn đứng độc lập hoặc diễn đạt một vấn đề trọn vẹn thì phải gọi đó là văn bản.

Nếu đoạn văn chỉ diễn đạt một vấn đề chưa trọn vẹn, tương đối hoàn chỉnh thì yêu cầu viết đoạn văn đã thực sự phù hợp. Làm thế nào để học sinh đưa ra được quan điểm đầy đủ?

Cũng thật khó để yêu cầu học sinh viết một đoạn văn mà không biết bài văn nói về vấn đề gì, các đoạn văn khác có luận điểm như thế nào?

Viết đoạn văn là một bước trong kĩ năng tập làm văn ở cấp THCS để hướng tới kĩ năng làm bài văn hoàn chỉnh ở cấp THPT, vậy yêu cầu viết đoạn văn thì kỹ năng của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT đã hoàn thiện chưa, đã đúng yêu cầu chuẩn đầu ra của chương trình hiện hành chưa?

Video đang HOT

Yêu cầu viết đoạn văn như thế nào?

Các bước để viết đoạn văn bao gồm: xác định vấn đề cần nghị luận, phân chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm nhỏ, chọn một luận điểm để viết đoạn văn.

Vì vậy, khi đặt câu hỏi yêu cầu viết đoạn văn, người đặt câu hỏi phải luôn đặt đoạn văn trong một tổng thể toàn văn bản và có liên kết với các đoạn văn khác. Theo đó, các kiểu đặt câu hỏi cho đoạn văn như sau:

- Viết đoạn văn nghị luận một đoạn thơ, đoạn văn tự sự kể lại một đoạn văn trong một tác phẩm văn học (SGK Ngữ văn 8 tập 1, trang 84).

- Viết tiếp một đoạn văn dựa vào câu chủ đề có sẵn (Câu 3, SGK Ngữ văn 8, tập 1, trang 37).

- Với yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội, câu 4 trang 37, SGK Ngữ văn 8 chia vấn đề cần nghị luận thành 3 luận điểm, yêu cầu HS chọn 1 trong 3 luận điểm để viết đoạn văn.

Trong khi đó, ở đề thi minh họa và đề thi THPT Quốc gia. khi chuyển từ yêu cầu viết bài văn sang đoạn văn thì chỉ thay đổi về hình thức và dung lượng mà không thay đổi về nội dung tức là vẫn hỏi về một vấn đề trọn vẹn.

Câu hỏi yêu cầu viết bài văn:

Sự hèn nhát khiến con người tự đánh mất mình, còn dũng khí lại giúp họ được là chính mình. Anh/Chị hãy viết bài văn (khoảng 600 chữ) bàn luận về ý kiến trên. (Đề thi THPT Quốc gia 2016)

Câu hỏi yêu cầu viết đoạn văn:

Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em.”. (Đề thi minh họa năm 2017)

Từ nội dung đoan trích phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình về sứ mệnh đánh thức tiềm lực đất nước của mỗi cá nhân trong cuộc sống hiện nay (Đề thi THPT Quốc gia năm 2018)

Cô Diệu Thu đã gải đáp thắc mắc khi viết đoạn văn trong đề thi môn Ngữ văn THPT Quốc gia

Nên hiểu yêu cầu nghị luận xã hội như thế nào?

Trước những băn khoăn về yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội như trên. Để học sinh có thể bày tỏ quan điểm một cách trọn vẹn, đầy đủ; để học sinh có kỹ năng tạo lập một văn bản trọn vẹn, chúng ta nên hiểu và nên yêu cầu học sinh viết một văn bản nghị luận. Thực chất, đây là một câu hỏi tự luận yêu cầu trả lời ngắn.

Cụ thể:

Đề thi tuyển sinh vào 10 tại Hà Nội không yêu cầu viết đoạn văn đối với vấn đề nghị luận trọn vẹn mà chỉ quy định về dung lượng: Hãy trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về vai trò của gia đình trong cuộc sống chúng ta (Đề tuyển sinh vào 10, Sở GD – ĐT Hà Nội, 2018).

Đề thi tuyển sinh vào 10 tại thành phố Hồ Chí Minh yêu cầu: Từ một trong ba hình ảnh trên, em hãy viết bài văn ngắn (khoảng 1 trang giấy thi) bàn về mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong xã hội ngày nay. (Đề tuyển sinh vào 10, Sở GD ĐT TP Hồ Chí Minh, 2018).

SGK Ngữ văn 11, tập 1 trang 121 cũng quan niệm đoạn văn là một bộ phận trong bài văn hoàn chỉnh, và khi yêu cầu nghị luận về một vấn đề trọn vẹn, SGK yêu cầu: Viết một văn bản nghị luận ngắn về một phẩm chất của người học sinh.

Bộ GD và ĐT cần thống nhất giữa chương trình, sách giáo khoa với kiểm tra đánh giá. Thống nhất giữa khái niệm đoạn văn, câu hỏi yêu cầu viết đoạn văn, với đáp án viết đoạn văn để giáo viên và học sinh có những định hướng rõ ràng. Những cách hiểu sai có thể ảnh hưởng đến việc dạy và học cũng như kết quả thi của học sinh.

Giáo viên Lê Trần Diệu Thu từng đạt Huy chương Bạc cuộc thi Nghiệp vụ Sư phạm toàn quốc mở rộng lần V – 2013, nhiều năm liền đạt danh hiệu Gương mặt trẻ tiêu biểu, Sinh viên 5 tốt cấp Đại học Quốc gia Hà Nội; Tốt nghiệp loại Giỏi chuyên ngành Sư phạm Ngữ văn; Học viên xuất sắc lớp Thạc sĩ – Lý luận và Phương pháp giảng dạy Ngữ văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Theo vtc

Cách giảm gánh nặng môn tiếng Anh cho học sinh thi vào lớp 10 Theo hiệu trưởng Trường THPT Việt Đức, trước khi đến lớp, các em cần chuẩn bị tốt bài ở nhà, đọc kỹ sách giáo khoa và làm bài tập. Năm nay, thay vì chỉ thi 2 môn Toán và Ngữ văn như những năm trước, học sinh Thủ đô sẽ dự thi 4 môn gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ và một môn...