Học 1 nghề, nhận 2 bằng tốt nghiệp

Đẩy mạnh phân luồng học sinh phổ thông

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) vừa đề xuất mở rộng đối tượng tuyển sinh đối với trình độ cao đẳng (CĐ), theo đó học sinh chưa có bằng tốt nghiệp THPT vẫn có thể được xét tuyển vào bậc học này.

Đây là một trong những nội dung đáng chú ý của Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 05 ngày 2/3/2017 của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH quy định quy chế tuyển sinh và xác định chỉ tiêu tuyển sinh trình độ trung cấp, CĐ.

Ít các ràng buộc hơn sẽ tạo động lực để các trường thu hút người học nghề.

Chưa tốt nghiệp THPT vẫn có thể học lên CĐ

Lâu nay, đối tượng tuyển sinh của các trường CĐ là người đã tốt nghiệp THPT hoặc trình độ tương đương trở lên. Tuy nhiên, theo dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 05/2017/TT-BLĐTBXH, Bộ LĐTBXH đề xuất mở rộng đối tượng tuyển sinh của trường CĐ. Cụ thể, ngoài đối tượng đã tốt nghiệp THPT, học sinh đã tốt nghiệp THCS nhưng có nguyện vọng học liên thông lên trình độ CĐ cũng có thể đăng ký dự tuyển. Điều kiện đi kèm là người học phải học đồng thời các môn văn hoá THPT và nội dung đào tạo nghề nghiệp trình độ trung cấp theo hướng dẫn của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp.

"Thí sinh có thể đăng ký dự tuyển vào một hoặc nhiều trường thông qua các hình thức: đăng ký trực tiếp và nộp tại trường THCS, THPT hoặc trường dự định theo học; đăng ký trực tuyến trên trang thông tin điện tử về tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (địa chỉ http://dangkyxettuyen.gdnn.gov.vn)" - Dự thảo nêu rõ.

Trước đó, thảo luận tại Quốc hội về Luật Giáo dục (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Lê Quân cho biết, mục tiêu đến năm 2020 phải có 30% học sinh THCS học nghề và 2025 đạt 40%. Tuy nhiên, đến nay, thực tế mới đạt khoảng 8%, nơi làm tốt hơn cả cũng mới đạt 20%.
Nguyên nhân là đa số địa phương thấp việc phân luồng chưa tốt, việc phân luồng cũng chưa thực sự gắn với đào tạo. Hiện nay, công tác phân luồng đa số phụ thuộc vào nỗ lực của các trường nghề lăn lộn đến tận thôn xóm để tư vấn tuyển sinh và chính sách. Chính vì vậy đề xuất chưa có bằng THPT vẫn được đăng ký dự tuyển vào CĐ nghề tại dự thảo đã nhận được nhiều sự quan tâm, chú ý của xã hội.

Mô hình 9 đạt được những kết quả bước đầu

Theo đánh giá đây được xem là giải pháp mang tính đột phá nhằm thúc đẩy số người học nghề. Bởi thực tế mô hình 9 được hiểu theo Luật Giáo dục nghề nghiệp và theo thông lệ quốc tế là hết lớp 9, học sinh có quyền lựa chọn, học nghề ngắn hạn trong thời gian 6 tháng đến 1 năm như chăm sóc sắc đẹp, nấu ăn, làm bánh và các em tham gia thị trường lao động ngay tại các trung tâm dạy nghề.

"Các em không phải làm những công việc độc hại và được pháp luật cho phép độ tuổi từ 16-18 tuổi. Lựa chọn thứ 2 là học sinh tham gia chương trình đào tạo 9 4, 9 5 để theo 8 bậc của khung trình độ quốc gia. Sau 2 năm, các em lấy bằng trung cấp, những năm tiếp theo lấy bằng cao đẳng. Sau này nếu có nhu cầu các em học tiếp để lấy bằng ĐH" - Thứ trưởng Lê Quân cho biết.

Mô hình 9 được nhiều nước áp dụng, tại Nhật Bản đã xây dựng trên 50 trường CĐ chuyên ngành (CĐ Kosen) trong đó cho phép học sinh vừa học văn hóa vừa học nghề. Cụ thể các trường sẽ tiếp nhận HS sau khi tốt nghiệp THCS ở độ tuổi 15 và đào tạo tiếp trong 5 năm để cấp bằng CĐ. Tỷ lệ học văn hóa giảm dần và kiến thức chuyên môn nghề nghiệp tăng dần theo thời gian.

Mô hình đào tạo Kosen cũng cho phép người học vào học CĐ sau khi tốt nghiệp THPT hoặc chuyển đổi sang hệ thống GD ĐH. Đáng ghi nhận những học viên tốt nghiệp tại CĐ Kosen được đánh giá là "kỹ sư thực hành và sáng tạo". Nhờ đó mà tỷ lệ học viên có việc làm sau khi tốt nghiệp của mô hình Kosen là gần 100% ở tất cả các ngành nghề đào tạo.

Ước tính hiện có khoảng 300.000 sinh viên tốt nghiệp Kosen đang đóng góp tích cực cho nền kinh tế Nhật Bản trong các ngành công nghiệp, các lĩnh vực học thuật như thiết kế, nghiên cứu, quản lý...

Việt Nam đã có nhiều trường áp dụng thí điểm mô hình 9 , đánh giá việc triển khai mô hình này, ông Bùi Hồng Huế - Hiệu trưởng Trường CĐ Xây dựng công trình đô thị (CUWC) (Bộ Xây dựng) cho biết, hiện chương trình 9 ở CUWC đang triển khai và bước đầu đạt kết quả đáng khích lệ, được phụ huynh và học sinh đón nhận. Nếu như năm ngoái, số lượng học sinh đăng ký theo học chương trình 9 chỉ có chưa đầy 30 em thì năm nay, đã có gần 300 học sinh theo học chương trình này. Đáng chú ý, nhiều gia đình đã rút hồ sơ từ các trường THPT công lập về để nộp và cho con theo học tại CUWC.

Hiện học sinh THCS ở nhiều địa phương đang chuẩn bị ôn thi học kỳ I, chuẩn bị cho việc ôn thi vào THPT, trước mắt các em, cánh cửa vào đời cũng bắt đầu rộng mở. Theo thống kê của Bộ GDĐT năm 2017, có khoảng 30% học sinh tốt nghiệp THPT nhưng không tiếp tục học lên ĐH. Điều này dẫn đến sự lãng phí lớn nguồn lực xã hội.

Đến nay dự thảo của Bộ LĐTBXH mở rộng đối tượng tuyển sinh CĐ là học sinh tốt nghiệp THCS, đang mở ra những cánh cửa chọn ngành nghề thuận lợi hơn cho người học. Thực chất, chủ trương phân luồng sau THCS đã được đặt ra nhiều năm qua, nhưng trên thực tế chưa đạt được những kết quả như mong đợi. Phần vì tâm lý người học muốn làm thầy hơn làm thợ. Đặc biệt còn một bộ phận không nhỏ người học e dè khi đứng trước nhu cầu muốn học liên thông từ hệ trung cấp nghề lên CĐ, hoặc ĐH mà chặng đường vừa học văn hóa vừa học nghề cũng không mấy giản đơn.

Nguyễn Đào

Theo daidoanket