Lộ diện hành tinh trẻ tuổi nhất, thách thức hiểu biết của nhân loại

Phát hiện về hai hành tinh có cùng quỹ đạo

Các nhà thiên văn học đã sử dụng một kính thiên văn khổng lồ ở Chile phát hiện ra một ngôi sao có 2 hành tinh quay cùng quỹ đạo.

Cặp hành tinh này trước đó chỉ tồn tại trên lý thuyết nhưng đây là lần đầu tiên bằng chứng về chúng được tìm thấy, các nhà thiên văn học cho hay.

"Ai mà tưởng tượng được tồn tại hai hành tinh có cùng độ dài năm và điều kiện sống", Olga Balsalobre-Ruza, nghiên cứu sinh tại Trung tâm Sinh học vũ trụ ở Madrid, Tây Ban Nha - chủ nhiệm nghiên cứu cho hay.

Hình ảnh hệ hành tinh PDS 70 được chụp từ Kính thiên văn ALMA. Ở trung tâm là một ngôi sao và quay quanh nó là 2 hành tinh

"Công việc của chúng tôi là bằng chứng đầu tiên cho thấy kiểu thế giới này có thể tồn tại".

Hệ sao trên được gọi là PDS 70, nằm trong chòm sao Centaurus và cách Hệ Mặt trời 370 năm ánh sáng. Các hành tinh của nó - PDS 70b và PDS 70c có kích cỡ bằng sao Mộc và quay cùng một quỹ đạo quanh một ngôi sao trong hiện tượng kỳ lạ gọi là "các hành tinh Trojan". Tuy nhiên, các nhà thiên văn học cũng phát hiện ra một đám bụi trong quỹ đạo của PDS 70b, có thể là các thành phần tạo nên một hành tinh mới.

Các nhà khoa học tin rằng, hình ảnh trực tiếp trên là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thấy 2 hành tinh có thể có cùng quỹ đạo.

"Cách đây 2 thập kỷ, chúng ta dự đoán rằng 2 hành tinh cùng khối lượng có thể có cùng quỹ đạo quanh ngôi sao của chúng, được gọi là các hành tinh Trojan hoặc các hành tinh cùng quỹ đạo. Lần đầu tiên chúng tôi phát hiện ra bằng chứng để chứng minh cho ý tưởng này", nhà nghiên cứu Olga Balsalobre-Ruza nói

Trojan là các thiên thể đá có cùng quỹ đạo với các hành tinh. Hiện tượng này tương đối phổ biến trong Hệ Mặt trời, bao gồm hai tiểu hành tinh Trojan đồng hành cùng Trái Đất cũng như hơn 12.000 tiểu hành tinh Trojan tồn tại trong quỹ đạo sao Mộc khi nó quay quanh Mặt trời. Tàu vũ trụ Lucy của NASA được phóng vào tháng 10/2021 sẽ là tàu vũ trụ đầu tiên nghiên cứu cận cảnh các tiểu hành tinh chưa từng được nhìn thấy này.

Tuy nhiên, bằng chứng về các hành tinh Trojan ngoài Hệ Mặt trời tương đối ít.

"Chúng tồn tại trên lý thuyết nhưng chưa ai phát hiện ra chúng", Jorge Lillo-Box, đồng tác giả nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Trung tâm Sinh học Vũ trụ cho hay.

Phát hiện trên khiến các nhà nghiên cứu đặt câu hỏi các Trojan hình thành và tiến hóa như thế nào, cũng như có bao nhiêu Trojan tồn tại trong các hệ khác, Itziar De Gregorio-Monsalvo, đồng tác giả nghiên cứu và là người đứng đầu Văn phòng Khoa học ở Chile thuộc Đài Quan sát phía Nam châu Âu đặt câu hỏi.

Ngoại hành tinh PDS 70b được phát hiện vào năm 2018 có khối lượng bằng 3 lần sao Mộc và mất hơn 119 năm để hoàn thành quỹ đạo quanh ngôi sao của nó.