Loài chuột ‘tuyệt chủng 11 triệu năm’ bất ngờ xuất hiện ở Phong Nha – Kẻ Bàng
Một loài chuột được cho là tuyệt chủng từ kỷ Miocen – cách đây hơn 11 triệu năm bất ngờ được ghi nhận rõ nét qua bẫy ảnh tại VQG Phong Nha – Kẻ Bàng
Một cá thể chuột đá Trường Sơn được phát hiện tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng sau 11 triệu năm được xem là tuyệt chủng
Ngày 2-8, ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia (VQG) Phong Nha – Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Trị), xác nhận loài chuột đá Trường Sơn vừa được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ hệ thống bẫy ảnh hiện đại do vườn phối hợp với các tổ chức bảo tồn quốc tế triển khai từ cuối năm 2024.
Chuột đá Trường Sơn là loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae, từng bị coi là tuyệt chủng từ thời kỳ Miocen (khoảng 11 triệu năm trước). Năm 2016, giới nghiên cứu từng ghi nhận sự tồn tại của loài này lần đầu tại vùng núi đá vôi ở VQG Phong Nha – Kẻ Bàng, nhưng chỉ ở dạng tiêu bản.
Mới đây, lần đầu tiên hình ảnh chuột đá Trường Sơn sống ngoài tự nhiên được ghi nhận rõ nét khi đang kiếm ăn vào ban đêm tại một số khu vực ở Phong Nha – Kẻ Bàng. Phát hiện này đã kích thích sự tò mò của giới nghiên cứu khoa học.
Tổng cộng 424 hình ảnh chuột đá đã được ghi lại từ 10 trạm bẫy ảnh đặt trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng, cho thấy sự phân bố của loài này đang mở rộng, với những ghi nhận mới tại các trạm PN-KB: 77, 80, 97, 115 và 121.
Trước năm 2020, loài này chưa từng được ghi nhận qua ảnh hay video sống động, chỉ có thông tin từ mẫu vật thu được. Bởi vậy, thành công từ chương trình bẫy ảnh lần này được đánh giá là bước ngoặt trong nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam.
“Việc ghi nhận loài chuột này không chỉ gây chấn động giới khoa học, mà còn là minh chứng về hiệu quả bảo tồn tại khu vực rừng đặc dụng Phong Nha – Kẻ Bàng. Đây là một thắng lợi của việc bảo tồn, nhấn mạnh vai trò sống còn của các khu rừng được bảo vệ nghiêm ngặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự xâm lấn sinh cảnh đang ngày càng gia tăng” – ông Thái nhìn nhận.
Loài chuột “trở về từ quá khứ”
Video đang HOT
Theo ông Phạm Hồng Thái, sự xuất hiện của chuột đá Trường Sơn gợi nhắc một thực tế rằng thiên nhiên vẫn còn nhiều điều bí ẩn chưa được con người khám phá. Các nhà nghiên cứu hiện tiếp tục phân tích thêm dữ liệu, kỳ vọng tìm ra các dấu hiệu mới về tập tính, sinh sản và môi trường sống đặc trưng của loài chuột “trở về từ quá khứ” này.
Loài động vật tuyệt chủng 11 triệu năm trước bỗng "hồi sinh" ở Việt Nam khiến thế giới kinh ngạc
Loài động vật này từng được khẳng định đã tuyệt chủng cách đây 11 triệu năm nay bất ngờ được phát hiện ở Việt Nam.
Phát hiện manh mối của loài động vật đã tuyệt chủng
Theo báo Tuổi trẻ , vào năm 2011, Ban quản lý dự án khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng và vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng kết hợp cùng Tổ chức Bảo tồn Động thực vật quốc tế (FFI) đã tổ chức hai đợt điều tra đa dạng sinh học ở khu vực này và lân cận. Kết quả khảo sát đã thu được bốn mẫu thuộc về loài động vật đặc biệt tại khu vực hang Én. Những mẫu vật này khác hẳn những loài gặm nhấm hiện tại đã được phát hiện trên thế giới.
Tại khu vực Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, các nhà khoa học đã tìm thấy mẫu vật của loài động vật gặm nhấm khác hẳn với những loài từng được tìm thấy. (Ảnh: Vietnamnet)
Các nhà khoa học ban đầu cho rằng loài động vật này là loài chuột đá Aenigmanus nên đã xếp chúng vào họ (Laonestidae), thuộc giống (Laonestes) có tên gọi là Laotian Rock Rat, tức là Chuột đá Lào. Thông tin này đã khiến cả thế giới kinh ngạc, tất cả đều đổ dồn sự chú ý vào Phong Nha - Kẻ Bàng của Việt Nam.
Trong báo cáo "Xác định vị trí phân loại, vùng phân bố và đánh giá các đe dọa để bảo tồn loài Chuột đá Trường Sơn (Laonastes sp.) ở khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng" năm 2014 của nhóm nghiên cứu kể trên, các mẫu vật này nhanh chóng được chuyển đến Bảo tàng Lịch sử tự nhiên London (Anh) để phân tích.
Loài động vật này là loại chuột đá hoàn toàn mới tuy cùng một giống Laonastes nhưng độc lập với Chuột đá Lào. (Ảnh: BioLib)
Tuy nhiên, một năm sau, nhóm nghiên cứu đã phân tích so sánh đặc điểm hình thái gồm chiều dài các bộ phận cơ thể như đuôi, thân, đầu, sọ và xương chẩm... và các xét nghiệm, nghiên cứu chuyên sâu khác và đưa ra kết luận, quần thể chuột đá ở Phong Nha - Kẻ Bàng là loài mới, mặc dù đều cùng một giống Laonastes nhưng độc lập với Chuột đá Lào. Và các nhà khoa học Việt Nam cũng đã đặt tên cho loài thú huyền bí này là "Chuột đá Trường Sơn" (Annamite Rock Rat) để khẳng định sự khác biệt đó.
Đồng thời, họ cũng phát hiện ra rằng, loài chuột đá này là đại diện sống của họ thú cổ Diatomyidae được xem là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocence, khoảng 11 triệu năm trước. Cũng từ sau khi phát hiện loài này, danh lục Thú Việt Nam nâng lên con số 322 loài.
Hiệu ứng hồi sinh hiếm gặp của loài động vật đặc biệt
Chia sẻ với Pháp luật Việt Nam , ông Lê Thúc Định - Giám đốc Trung tâm Cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng khẳng định: "Không có sự tồn tại gần như vĩnh viễn như vậy. Nhưng chuột đá Trường Sơn được xem là một hiện tượng "hiệu ứng hồi sinh" (lazarus effect) của họ Diatomyidae."
Chuột đá Trường Sơn được xem là đại diện sống của họ thú cổ Diatomyidae được xem là đã tuyệt chủng từ khoảng 11 triệu năm trước. (Ảnh: Người Lao Động)
Hiệu ứng hồi sinh được định nghĩa là hiện tượng có liên quan đến các phát hiện hóa thạch sinh vật, nói về sự tái xuất hiện của một bậc phân loại sinh vật sau một thời gian dài bị tuyệt chủng. Việc phát hiện ra chuột đá Trường Sơn ở Phong Nha - Kẻ Bàng là một ví dụ cực kỳ điển hình về hiệu ứng hồi sinh rất hiếm gặp ở các loài thú. Hiện tượng này cũng rất cần thiết cho việc nghiên cứu quá trình tiến hóa vô cùng phức tạp của sinh giới trong hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
Trong năm 2014 - 2016, nhóm các nhà khoa học thuộc Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật đã thực hiện đề tài nghiên cứu cấp Viện hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam "Nghiên cứu phân bố và điều kiện sinh thái cho tồn tại và phát triển của loài Chuột đá Trường Sơn (Laonestes aenigmamus) tại Minh Hóa, Quảng Bình" nhằm xác định phạm vi vùng phân bố và các điều kiện sinh thái cho sự tồn tại và phát triển của loài Chuột đá Trường Sơn ở Việt Nam.
Việc phát hiện ra chuột đá Trường Sơn ở Phong Nha - Kẻ Bàng là một ví dụ cực kỳ điển hình về hiệu ứng hồi sinh rất hiếm gặp ở các loài động vật. (Ảnh: Đại Đoàn Kết)
Nhóm đã xác định được vùng phân bố của chuột đá Trường Sơn rộng khoảng 10.000 ha, thuộc địa phận các xã Thượng Hóa, Hóa Sơn, Trung Hóa và Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. Hầu hết diện tích của vùng phân bố này đều thuộc vùng đệm của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.
Là phiên bản kết hợp giữa chuột và sóc - Chuột đá Trường Sơn có lông màu xám đen và chiếc đuôi màu đen khác biệt. Chuột đá Trường Sơn có chiều dài khoảng 26cm, sở hữu chiếc đầu tương đối lớn, tai tròn và mũi hình củ lạc. Nơi trú ẩn của loài động vật này là ở các hang đá tự nhiên trên các sườn núi đá vôi dốc dưới tán rừng tự nhiên với tầng thảm tươi tương đối rậm rạp, ở độ cao 250-500 m so với mặt biển.
Chuột đá Trường Sơn không nhanh nhẹn như chuột thường nên chỉ sống và tìm thức ăn quanh hang trú ngụ. Loài động vật này có bản tính rất hiền, tuy có phần hơi chậm nhưng sống sạch sẽ và khôn hơn chuột thường, hễ đánh hơi thấy mùi của con người là chúng sẽ không xuất hiện tại nơi đó nữa. Chuột đá Trường Sơn thường hoạt động ban đêm trên mặt đất, luồn lách giữa các tảng đá để trốn tránh kẻ thù, sinh sản ở các tháng khác nhau trong năm và mỗi lứa chuột cái chỉ đẻ 1-2 con.
Chuột đá Trường Sơn khôn hơn chuột thường nhiều, chúng sinh sản ở các tháng khác nhau trong năm và mỗi lứa chuột cái chỉ đẻ 1-2 con. (Ảnh: An ninh Thủ đô)
Đặc biệt, chuột đá Trường Sơn thường sống và hoạt động ở 2 sinh cảnh rừng nguyên sinh hoặc ít bị tác động là rừng kín với cây lá rộng trên núi đá cácxtơ thấp và rừng kín thường xanh cây lá rộng đất thấp trong các thung lũng núi đá vôi. Chuột đá Trường Sơn ăn chủ yếu là lá, quả, hạt, rễ và củ của 29 loại thực vật. Ngoài ra, chúng cũng ăn một số loại côn trùng.
Cũng theo nhóm nghiên cứu, chuột đá Trường Sơn phải chịu áp lực mạnh từ việc người dân xã Thượng Hóa thường bẫy và sử dụng chúng như một nguồn thực phẩm trong thời gian thiếu thức ăn. Ngoài ra, sự quấy nhiễu và suy thoái sinh cảnh do sự khai thác lâm sản, phá rừng làm nương rẫy của người dân địa phương cũng khiến số lượng cá thể của loài động vật này bị giảm mạnh.
Chuột đá Trường Sơn phải chịu áp lực mạnh từ việc người dân địa phương thường bẫy và sử dụng chúng như nguồn thực phẩm khi thiếu thốn thức ăn. (Ảnh: Đại Đoàn Kết)
Theo báo Đại Đoàn Kết , để chuột đá Trường Sơn không rơi vào tình trạng tuyệt chủng như tổ tiên trước đây, các nhà khoa học và cơ quan chức năng đã xây dựng nhiều biện pháp bảo tồn đồng thời tuyên truyền vận động người dân địa phương không săn bắt loài động vật này. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cũng xây dựng quy chế và cam kết bảo vệ chuột đá Trường Sơn và sinh cảnh của chúng, kèm theo các hoạt động hỗ trợ phát triển cộng đồng nâng cao đời sống.
Đặc biệt, giúp đỡ các gia đình người dân địa phương ở Thượng Hóa phát triển chăn nuôi gia súc, tạo nguồn thực phẩm thay thế và nâng cao đời sống để khuyến khích họ không săn bắt động vật rừng, không chặt phá rừng. Ngoài ra, cơ quan chức năng thường xuyên tuần tra rừng để phát hiện và phá hủy các luống bẫy cài đặt trong rừng; xử phạt nghiêm những người vi phạm.
Bất ngờ chuột đá quý hiếm đã bị tuyệt chủng 11 triệu năm trước xuất hiện ở Việt Nam Chuột đá Lào là loài sống sót duy nhất của họ thú cổ Diatomydae đã bị xem là tuyệt chủng từ kỷ Miocence, cách đây khoảng 11 triệu năm, bất ngờ xuất hiện ở rừng Trường Sơn. Loài chuột này được đặt tên là chuột "Trường Sơn" bởi chỉ phân bố ở các hệ sinh thái núi đá vôi của dãy Trường Sơn....











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Vì sao kiến thường tha xác chết của đồng loại đi nơi khác?

Sự sống có thể tồn tại dưới bề mặt sao Hỏa và những thiên thể khác

Chuyện tưởng ngược đời: Làm vỏ gỗ để bảo vệ pin ô tô điện

Phát hiện khu đất chứa đầy tiền vàng, bạc và đồ trang sức

Điều gì sẽ xảy ra nếu một em bé được sinh ngoài không gian?

Vượn cáo và bí mật dùng chất độc để thư giãn

Biến nắp capo xe sang thành bể cá, nam tài xế nhận "gạch đá"

Vật thể liên sao mới phát hiện có thể là phi thuyền ngoài hành tinh?

Nữ thủ quỹ rút ruột gần 62 tỷ đồng của công ty để phẫu thuật thẩm mỹ

Bà mẹ trẻ 4 con tiết lộ điều trùng hợp hiếm có

Bí mật "gây đỏ mặt" tại sườn dốc ở Colorado

Chủ căn hộ 30m không chịu di dời khiến chủ đầu tư tốn thêm 364 tỷ đồng xây cầu vượt 360 độ bao quanh: "Tôi muốn tiền phá dỡ ngang giá cây cầu!"
Có thể bạn quan tâm

4 thứ quý nhất đời người, ai hiểu sớm thì bớt hối hận
Trắc nghiệm
11:23:06 03/08/2025
Ronaldo 'béo' không muốn các con nhận tài sản thừa kế
Sao thể thao
11:21:24 03/08/2025
Sao Việt 3/8: Người mẫu Lê Thu Trang làm lễ cưới
Sao việt
11:12:48 03/08/2025
Gia đình Haha tạm biệt Sa Huỳnh, khám phá miền Tây sông nước
Tv show
11:10:07 03/08/2025
Hà Nội: Cô gái bị giật điện thoại khi đứng ở vỉa hè
Netizen
11:08:20 03/08/2025
Thế lưỡng nan của Mỹ với thảm cảnh nhân đạo Gaza
Thế giới
11:04:59 03/08/2025
"Soda Pop" bị "đạo nhạc" phản cảm, tục tĩu bằng công nghệ AI
Nhạc quốc tế
10:56:22 03/08/2025
Gợi ý 5 món ngon lại cực thanh mát, để ăn hoặc nhậu đều thích hợp cho những ngày cuối tuần nắng nóng
Ẩm thực
10:53:22 03/08/2025
Choáng ngợp với kiệt tác Di sản thiên nhiên xuyên biên giới Phong Nha - Kẻ Bàng và Hin Nam Nô
Du lịch
10:51:15 03/08/2025
Hé lộ chuyện tình chớm nở của cựu Thủ tướng Canada và Katy Perry
Sao âu mỹ
10:41:31 03/08/2025