Lớp học cải tạo đạo đức cho nghệ sĩ sau chuỗi scandal

Phong sát - 'án tử' cho những nghệ sĩ 'kém tài thất đức' ở Trung Quốc

Từ khi scandal nổ ra đến khi bị phong sát, Ngô Diệc Phàm có 52 ngày, Trịnh Sảng và Hoắc Tôn là 5 ngày; còn Trương Triết Hạn chỉ trong 2 ngày đã tiêu tan sự nghiệp.

Chỉ trong vòng 8 tháng, làng giải trí Trung Quốc chứng kiến 4 ngôi sao "rớt đài". Sau màn "mở bát" đầu năm của nữ diễn viên Trịnh Sảng với bê bối nhờ người mang thai hộ rồi đòi bỏ con, Cbiz một tháng qua liên tục sôi sục vì 3 sao nam bị bóc trần "mặt thật", sụp đổ hình tượng.

"Họ là cựu đỉnh lưu Ngô Diệc Phàm - bị bắt giữ vì vi phạm pháp luật; tân đỉnh lưu Trương Triết Hạn - bị phong sát toàn diện vì làm tổn thương tình cảm dân tộc; và tài tử quốc phong Hoắc Tôn - bị áp lực phải rút khỏi làng giải trí vì đạo đức băng hoại", tờ Southern Daily tóm tắt về 3 nghệ sĩ vướng scandal.

Những cái tên này đều có vị trí, sức ảnh hưởng và độ nhận biết cao trong giới nghệ sĩ Trung Quốc. Trịnh Sảng và Trương Triết Hạn là diễn viên nổi tiếng nhờ các bộ phim ăn khách, thu hút nhiều người hâm mộ. Ngô Diệc Phàm là ca sĩ thần tượng đông fan hàng đầu Cbiz. Hoắc Tôn là quán quân cuộc thi Sing My Song của Trung Quốc, chủ nhân bản hit Vén rèm châu nổi ở cả nước ngoài. Danh tiếng là vậy nhưng khi bị phát hiện có vết nhơ về đạo đức, vi phạm pháp luật, họ trượt dốc nhanh hơn bất cứ ai. Nhiều khán giả ưa "hóng phốt" phải cảm thán tốc độ "phong sát" - cấm hoạt động nghệ thuật, không cho cơ hội lộ diện trước công chúng - với các nghệ sĩ này của cơ quan quản lý Trung Quốc là "quá nhanh, quá nguy hiểm".

Tháng 1, Trịnh Sảng bị khui đã bí mật kết hôn và ly hôn với Trương Hằng. Chồng cũ tung ghi âm tố nữ diễn viên lách luật, nhờ người đẻ thuê ở Mỹ nhưng sau đó đòi bỏ hai đứa con vì đã ly hôn.

Hồi tháng 3, Tổng cục Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc đưa ra dự thảo luật cơ bản đầu tiên cho lĩnh vực phát thanh, điện ảnh và truyền hình. Theo Beijing Youth Daily , "sử dụng luật để hạn chế nghệ sĩ có vết nhơ sẽ có tính răn đe hơn". Đạo diễn, diễn viên, ca sĩ, MC... nếu có hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội đều bị coi là "nghệ sĩ có vết nhơ", sẽ bị hạn chế xuất hiện trên phương tiện phát thanh truyền hình đại chúng, các chương trình liên quan cũng bị hạn chế theo.

Từ năm 2014, Tổng cục Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc đã quy định kiểm duyệt gắt gao các bộ phim truyền hình có sự tham gia của đạo diễn, biên kịch, diễn viên... có vết nhơ. Điều này mang lại hiệu quả rõ rệt, khiến một số nghệ sĩ có tư cách không tốt biến khỏi tầm mắt công chúng trong một thời gian dài. Như diễn viên Trương Mặc, Phòng Tổ Danh, Cao Hổ bị bắt vì sử dụng và tàng trữ ma túy không còn cơ hội xuất hiện trước công chúng từ năm 2014 đến nay. Tuy nhiên vẫn có một số người thách thức giới hạn đạo đức, pháp luật. Vì vậy các cơ quan ban ngành liên tục siết chặt biện pháp quản lý, xử phạt.

Hồi tháng 2, Hiệp hội ngành biểu diễn Trung Quốc ban hành "Biện pháp quản lý kỷ luật tự giác" cho người trong ngành, quy định rõ rằng những người làm công tác văn nghệ phải tuân thủ tiêu chuẩn đạo đức xã hội, lấy mình làm gương, nếu vi phạm sẽ phải nhận hình thức kỷ luật tương ứng.

Nhằm ngăn chặn nghệ sĩ có vết nhơ mượn hình thức livestream trên mạng để trở lại hoạt động, Tổng cục Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc đã ban hành thông báo tăng cường quản lý livestream thương mại và chương trình trực tuyến vào tháng 11/2020, quyết không cho nghệ sĩ "thất đức" có cơ hội lên tiếng, lộ diện công khai.

Nhờ những quy định này, cơ quan quản lý Trung Quốc có căn cứ để ra quyết định nhanh chóng khi xuất hiện nghệ sĩ vi phạm. Những người làm nghệ thuật cũng sẽ chú ý "giữ mình" hơn vì hiểu rằng một khi vi phạm thì sẽ rất khó trở lại hoạt động.

Đầu tháng 7, Ngô Diệc Phàm bị Đô Mỹ Trúc (19 tuổi) tố dùng thủ đoạn để lừa nhiều cô gái quan hệ tình dục, gồm cả người vị thành niên. Hàng chục cô gái khác cũng lên tiếng tố nam ca sĩ.

Bốn "ngôi sao rơi" vừa qua là minh chứng rõ ràng cho thấy Trung Quốc đang siết chặt giới giải trí nước này, loại bỏ các nghệ sĩ thiếu đạo đức gây ảnh hưởng xấu đến thanh thiếu niên. Ngay khi có tin tức "bóc phốt" kèm bằng chứng xác thực, các cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc sẽ lập tức lên tiếng chỉ trích, yêu cầu cấm sóng, kèm theo đó là các nhãn hàng chấm dứt hợp đồng, nhà sản xuất phim và chương trình tuyên bố cắt vai, các nền tảng xóa mọi tác phẩm có sự góp mặt của nghệ sĩ vướng bê bối. Họ vĩnh viễn không có cơ hội trở lại hoạt động nghệ thuật.

Ngày 17/8, sau khi Ngô Diệc Phàm chính thức bị bắt giữ vì là nghi phạm hiếp dâm, Hiệp hội điện ảnh Trung Quốc bày tỏ: "Độ nổi tiếng có cao đến đâu, lưu lượng truy cập có lớn đến mấy cũng không thể ảnh hưởng mảy may đến phán quyết công bằng của pháp luật. Dù là ai dám thách thức pháp luật thì điều chờ đợi kẻ đó nhất định là sự trừng phạt và chế tài nghiêm khắc". Hiệp hội truyền hình Trung Quốc khẳng định: "Kiên quyết không hợp tác với những người vi phạm pháp luật, đạo đức, vi phạm trật tự xã hội và thuần phong mỹ tục. Kiên quyết không cho kẻ làm trái pháp luật, thiếu đạo đức có chỗ dung thân...". Các nền tảng Tencent, Youku, iQiyi cũng lần lượt tuyên bố xóa bỏ tất cả tác phẩm có Ngô Diệc Phàm, nhấn mạnh Internet không phải nơi nằm ngoài pháp luật, "không dung thứ, không hợp tác" với kẻ trái pháp luật, trái đạo đức, tuyệt đối không cho phép kẻ đó lên tiếng, lộ diện.

Trước vụ bê bối lịch sử - chính trị của Trương Triết Hạn, kênh tin tức CCTV bình luận: "Sự việc Trương Triết Hạn đã động chạm đến vết thương lịch sử, làm tổn thương tình cảm dân tộc, không thể chỉ đơn giản quy lỗi từng thiếu hiểu biết. Là người Trung Quốc, cần ghi nhớ lịch sử làm cơ sở để tiến bước, tuyệt đối không thể không phân rõ thị phi, thậm chí làm lệch lạc thanh thiếu niên!".

Ngày 13/8, Trương Triết Hạn bị đào loạt ảnh cũ đi dự đám cưới tại ngôi đền thờ vợ chồng tướng Nogi Maresuke, chụp hình với Naoko Nemoto, đi tham quan đền Yasukuni ở Nhật Bản. Nam diễn viên bị dư luận Trung Quốc chỉ trích gay gắt vì đây là những địa điểm, nhân vật chính trị gây tranh cãi.

Bên cạnh bị phong sát, vụ việc của Ngô Diệc Phàm và Trương Triết Hạn có tính chất nghiêm trọng nên còn bị mạng xã hội Weibo xóa tài khoản cá nhân và tài khoản của studio riêng, xóa Super Topic và các group chat của fan trên nền tảng này. Những người từng lên tiếng ủng hộ Ngô Diệc Phàm, nói đỡ cho Trương Triết Hạn đều bị "cấm ngôn" - khóa tài khoản Weibo. MC Mã Vi Vi, biên kịch Lục Lục hay Tô Mang - cựu tổng biên tập của tạp chí Harpers Bazaar bị khóa tài khoản vì phát ngôn cổ xúy hành vi nghệ sĩ ngủ với fan, bênh vực Ngô Diệc Phàm trong quá khứ. Doanh nhân Vương Nhiễm, chồng nữ diễn viên Đồng Dao, bị khóa tài khoản mạng xã hội sau khi có bài viết được cho là bênh vực Trương Triết Hạn. Theo Xinhua , các đại biểu quốc hội cũng đã yêu cầu Bộ Văn hóa ban hành quy tắc ứng xử, phát ngôn đối với người nổi tiếng sau những lùm xùm gần đây.

Các vụ bê bối chấn động càng khiến Trung Quốc mạnh tay hơn để chỉnh đốn ngành công nghiệp giải trí. Giới chức cho biết sẽ có án phạt nặng với nghệ sĩ vướng bê bối, đồng thời yêu cầu công ty giải trí, nhà sản xuất khắt khe hơn trong khâu lựa chọn người hợp tác, tránh chọn phải người "kém tài thất đức".

Hoắc Tôn bị "bạn gái 9 năm" Trần Lộ tố phụ bạc, lăng nhăng, vũ phu, bày mưu dọa tống cô vào tù. Nam ca sĩ còn bị phơi bày nhóm chat tình dục và sở thích bệnh hoạn.

Ngày 17/8, đài truyền hình Hồ Nam đưa ra "Lời cam kết trở thành người làm công tác văn nghệ đủ tiêu chuẩn trong thời đại mới". Các nghệ sĩ - MC dưới trướng gồm Hà Cảnh, Tạ Na, Ngô Hân, Đỗ Hải Đào, Uông Hàm, Vương Nhất Bác, Thẩm Mộng Thần... đều ký tên.

Ngày 16/8, kênh Mango TV yêu cầu 80 nghệ sĩ trực thuộc ký cam kết "Giữ gìn đạo đức của người hoạt động nghệ thuật, làm gương cho thế hệ trẻ", bổ sung các điều khoản liên quan đến vấn đề nhân phẩm trong hợp đồng.

Nhiều đơn vị sản xuất chương trình truyền hình vệ tinh và online khác cũng sẽ có động thái tương tự.

Theo Sina , Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc đã triệu tập hơn 20 công ty giải trí, studio của nghệ sĩ để chấn chỉnh các dịch vụ liên quan đến người nổi tiếng tại nước này sau scandal của Ngô Diệc Phàm. Ngoài vấn đề nhân phẩm của nghệ sĩ, giới chức cũng sẽ xử lý quyết liệt những tiêu cực trong văn hóa fan, giám sát chặt chẽ show tuyển chọn thần tượng, đánh giá lại năng lực của nghệ sĩ.