Mỹ-Ấn ngập ngừng, Trung Quốc mừng thầm

Siêu cường phương Tây chạy đua bán vũ khí cho Ấn Độ

Các chính phủ phương Tây vội vã đến thăm tân Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, với hy vọng sẽ trúng những hợp đồng vũ khí trị giá hàng tỷ USD, khi New Delhi chuẩn bị thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào công nghiệp quốc phòng mới mọc của Ấn.

Ảnh: Thủ tướng Modi thị sát tàu sân bay INS Vikramaditya hồi trung tuần tháng 6

Trước cuộc vũ trang ồ ạt của kình địch Trung Quốc, ông Modi quyết định tăng tốc hiện đại hóa kho vũ khí vốn chủ yếu là "hàng tồn thời Liên Xô".

Một mảng đầu tư béo bở

Ông Modi cũng muốn xây dựng khả năng quân sự của Ấn, dần chuyển từ một nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới thành nhà sản xuất hạng nặng. Các tiền nhiệm của ông đều né mục tiêu này từ khi Ấn độc lập khỏi Anh năm 1947.

Theo Reuters, đã có một đề xuất lưu hành nội bộ chính phủ Ấn, rằng sẽ nâng mức trần nguồn đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) với một lựa chọn cho phép nước ngoài làm chủ hoàn toàn một số dự án quốc phòng.

Nên tất cả các nước đều cố gắng hưởng phần, nhất là khi có thông tin thị trường Ấn sẽ có cuộc thay đổi lớn, theo giáo sư Harsh Pant khoa quan hệ đối ngoại đại học King (London, Anh). Là chuyên gia về quốc phòng Ấn, ông Pant nói: "Họ nắm được thông tin sẽ có sự thay đổi lớn khi họ thương lượng, và họ muốn là nhà đầu tư có mặt trước tiên".

Người đầu tiên đến New Delhi là Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius vào ngày 30.6, gặp Thủ tướng Modi và nhân vật quyền lực Arun Jaitley, người nắm cả hai Bộ Tài chính và Quốc phòng Ấn. Hai bên có thể sẽ quyết định ký thỏa thuận hay không và khi nào thì chung tiền.

Mục tiêu hàng đầu của ông Fabius là kết thúc một thỏa thuận bị kéo dài lâu nay, để bán 126 chiến đấu cơ Rafale cho Ấn, với giá khoảng 15 tỷ USD.

Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain trong tuần tới cũng đến Ấn. Ông tranh cử ở bang Arizona, nơi có các cơ sở sản xuất quốc phòng quan trọng của hãng Boeing BA.N và Raytheon RTN.N. Hôm 26.6, ông McCain nói tại Thượng viện Mỹ, rằng chính phủ nên tìm cách giúp phát triển kinh tế và quân sự Ấn.

"Đây là một lĩnh vực mà khả năng quốc phòng, công nghệ và sự hợp tác của Mỹ, đặc biệt giữa ngành công nghiệp hai nước, có thể có lợi ích rất lớn cho Ấn Độ", theo ông McCain nói về đường lối hiện đại hóa lực lượng vũ trang của Ấn.

Trong khi đó, Anh có thể cử Ngoại trưởng Anh William Hague và Bộ trưởng Tài chính George Osborne đến Ấn vào tháng 7 tới, theo nguồn tin ở chính phủ của Reuters cho biết ngày 27.6.

Anh rất vui chuyện thương lượng vụ bán chiến đấu cơ Rafale của Pháp bị kéo dài. Anh có loại chiến đấu cơ đa năng Eurofighter Typhoon để cạnh tranh với Rafale (của hãng Dassault) trước khi Ấn chọn chiếc Rafale.

Chiến đấu cơ Eurofighter Typhoon

Nhưng việc tăng giá, cùng những bất đồng trong việc xây dựng liên doanh Rafale với tập đoàn công nghệ quốc phòng nhà nước Hindustan Aeronautics Limited (HAL) của Ấn đã làm phúc tạp cuộc thương lượng với Pháp, nên Anh chưa hoàn toàn từ bỏ hy vọng sẽ trở lại cuộc đua giành phần thắng cho chiếc Typhoon của họ.

Dù vậy, một nguồn tin của Reuters ngày 26.6 đưa tin Bộ Quốc phòng Ấn nói hợp đồng Rafale hầu như sẽ được kết thúc thương lượng trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Pháp, và trong năm 2014 này sẽ được ký. Một nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Pháp nói các cuộc thương lượng vẫn tiếp tục, nhưng từ chối cung cấp chi tiết.

"Gấu Nga" bị loại khỏi cuộc cạnh tranh ?

Cách đây hai tuần, Phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin phụ trách mảng quốc phòng đã thăm tân chính phủ Ấn. Nga trong nhiều năm là nguồn cung khí tài quân sự hàng đầu của Ấn, nhưng theo tạp chí quốc phòng JIS Jane's, năm ngoái Mỹ đã "bật" Nga khỏi vị trí này.

Các nước phương Tây sẽ phải lưu ý rằng Ngoại trưởng Ấn đã bày tỏ sự bất mãn, việc Nga gần đây đề nghị bán trực thăng tấn công Mi-35 cho Pakistan, kình địch khác của Ấn.

Trợ lý ngoại trưởng Mỹ Nisha Biswal nói sau một chuyến thăm Ấn Độ có tân chính phủ: "Tôi không nghĩ đó là một cuộc cạnh tranh. Ấn sẽ có những quan hệ tích cực và mạnh mẽ với nhiều nước và nên khuyến khích điều này. Chúng tôi muốn thấy Ấn giữ một vai trò lãnh đạo mạnh mẽ hơn trong khu vực và quanh thế giới, nên chúng tôi hoan nghênh điều đó".

Các quan chức chính phủ Mỹ đã mạnh mẽ thúc đẩy việc bán các trực thăng tấn công Apache (của Boeing) và trực thăng vận tải quân sự Chinook (tổng giá trị 2,8 tỷ USD) cho chính phủ Modi, theo các nguồn tin rành rẽ vấn đề này.

Theo đó, Ấn đã đặt hàng 1, tỷ USD để mua 22 chiếc AH-64D Apache, và kế hoạch đã được duyệt hồi tháng 12.2010. Thỏa thuận khác là 15 chiếc CH-47F Chinook trị giá 1,4 tỷ USD. Boeing từ chối bình luận về viễn cảnh hai đơn đặt hàng này.

Trực thăng chiến đấu AH-64D Apache

Năm ngoái, Ấn chi khoảng 6 tỷ USD để nhập khẩu vũ khí. Họ cũng sản xuất một số ít vũ khí, ngoài việc thiết kế tên lửa đạn đạo và dây chuyền lắp ráp máy bay nước ngoài.

Ngày 26.6, chính phủ Ấn phát tín hiệu rằng họ hướng tới sự tự do hóa, bằng cách cho phép các nhà sản xuất tạo ra nhiều phương tiện quốc phòng mà không cần giấy phép, nhằm tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các công ty Ấn liên kết với các đối tác nước ngoài.

Hiện tại,các công ty nước ngoài chỉ có thể đầu tư 26 % vốn vào các dự án quốc phòng của Ấn, nhưng kèm việc chuyển giao công nghệ, điều khiến nhiều nhà đầu tư rút lui. Nên trước cuộc bầu cử, các nguồn tin trong đảng Bharatiya Janata (BJP) của ông Modi nói có kế hoạch sẽ tăng mức vốn đầu tư cho nước ngoài lên 49 %.

Phil Shaw, tổng giám đốc công ty Lockheed Martin India Pvt Ltd (Ấn) nói: "Về quyền sở hữu trí tuệ kỹ thuật cao, chúng tôi muốn nguồn vốn phải hơn 50 % thì mới có thể chia sẻ công nghệ mà chúng tôi đầu tư rất lớn vào. Việc tăng từ 26 lên 49 % vẫn chưa thể kích thích đầu tư vào đây".

Lockheed Martin LMT.N đã đầu tư 26 % vào một liên doanh Ấn, với công ty Tata Advanced Systems, để sản xuất các thành phần khung máy bay cho chiếc vận tải cơ quân sự C-130J Super Hercules.

"Hành động tự sát" nêu nâng mức FDI

Bộ Quảng bá-chính sách công nghệ Ấn đã cho lưu hành một tài liệu đề nghị cho phép 100 % FDI vào việc sản xuất vũ khí quốc phòng, theo 2 quan chức chính phủ cho Reuters biết. Tài liệu này gợi ý 100 % FDI vào việc sản xuất các khí tài quân sự hiện đại, và cũng đề nghị mức trần 49 % vốn đầu tư không đòi hỏi chuyển giao công nghệ, và mức trần 74 % vốn trong trường hợp nhà đầu tư sẵn sàng chia sẻ tri thức công nghệ.

Hồi tuần trước, Bộ trưởng Công thương Ấn Nirmala Sitharaman nói nguồn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực quốc phòng sẽ giúp Ấn sẵn sàng bảo vệ tổ quốc trước các âm mưu xâm chiếm của Trung Quốc, và giảm việc Ấn lệ thuộc vào nhập khẩu vũ khí, tiết kiệm được hàng tỷ USD ở mảng hối đoái.

Tuy nhiên, bà nói chính phủ Ấn chưa sẵn sàng tăng mức trần FDI, và Thủ tướng Modi cùng Bô trưởng Tài chính-quốc phòng Jaitley nên có quyết định.

Các đề nghị trên cũng va phải sự phản đối của BJB, quân đội và công nghiệp Ấn.Ông A.K. Antony, người từng là Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm lâu nhất Ấn cho đến khi đảng Quốc đại của ông thất cử trong cuộc bầu cử quôc hội Ấn hồi tháng 5, nói việc cho phép tăng cao FDI vào mảng quốc phòng là "hành động tự sát" của chính phủ mới.

Theo Một thế giới