Mỹ – EU ‘chia đôi ngả’ về Ukraine

Khoảng cách giữa Mỹ và châu Âu về cuộc xung đột tại Ukraine ngày càng trở nên mở rộng bất chấp nỗ lực làm cầu nối của lãnh đạo Pháp.

Cú đảo ngược của Mỹ

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua có bước đi gây sốc cho các đồng minh khi đứng về phía Nga phản đối nghị quyết của Đại hội đồng LHQ do Ukraine và châu Âu soạn thảo, có nội dung chỉ trích vai trò của Moscow và bản chất cuộc xung đột.

Bất chấp Mỹ gây sức ép để Ukraine rút lại, bản nghị quyết được thông qua với 93 phiếu thuận, 65 phiếu trắng và 18 phiếu chống. Trong đó, Mỹ cùng Nga, Belarus, CHDCND Triều Tiên, Hungary phản đối nghị quyết. Đây là sự đảo ngược quan điểm hoàn toàn của Mỹ khi 2 năm trước, nước này từng ủng hộ nghị quyết tương tự, theo thông cáo báo chí của LHQ.

Nga hoan nghênh lập trường ‘cân bằng hơn’ của Mỹ về Ukraine

Trong khi đó, Mỹ trình lên nghị quyết đối nghịch với câu từ ngắn gọn và mang tính trung lập, kêu gọi nhanh chóng kết thúc xung đột và xây dựng hòa bình lâu dài giữa Ukraine và Nga. Nga yêu cầu bổ sung nội dung giải quyết “các nguyên nhân gốc rễ” của xung đột vào dự thảo nhưng không được thông qua. Nhưng Pháp đại diện châu Âu đưa ra 3 sửa đổi khiến dự thảo của Mỹ trở nên giống với nghị quyết đã được thông qua của Ukraine và đều được chấp thuận. Kết quả là Mỹ phải bỏ phiếu trắng cho nghị quyết do chính nước này soạn thảo do có những sửa đổi từ châu Âu. Theo công bố, bản nghị quyết được 93 nước bỏ phiếu thuận, 8 nước bỏ phiếu chống và 73 nước bỏ phiếu trắng.

Tổng thống Macron và Tổng thống Trump tại Nhà Trắng ngày 24.2. ẢNH: AFP

Ngay sau đó, Hội đồng Bảo an LHQ tiếp tục họp để thông qua nghị quyết thứ 3 sau khi các nước châu Âu thất bại trong việc trì hoãn phiên họp. Nghị quyết này do Mỹ soạn thảo, với nội dung trùng với nghị quyết mà nước này đưa ra Đại hội đồng trước đó. Nghị quyết được thông qua với 10 phiếu thuận (gồm Mỹ và Nga) và 5 phiếu trắng (Anh, Đan Mạch, Hy Lạp, Pháp và Slovenia).

Theo CNN, những đề nghị bổ sung nội dung như nghị quyết tại Đại hội đồng đã không được HĐBA thông qua do Nga phủ quyết. Đại diện Mỹ và Nga hoan nghênh và cho rằng đây là bước đầu tiên tiến đến một giải pháp chấm dứt xung đột và mang lại hòa bình.

Thông điệp của Pháp

Các cuộc bỏ phiếu diễn ra trong bối cảnh chính quyền Mỹ đang đàm phán với Nga về kế hoạch chấm dứt xung đột tại Ukraine nhưng không bàn với Kyiv lẫn châu Âu. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 24.2 có chuyến thăm Nhà Trắng nhằm hàn gắn quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, trái với những cử chỉ thân thiết với người bạn lâu năm của ông – Tổng thống Trump, giữa hai bên vẫn tồn tại nhiều bất đồng liên quan cuộc xung đột Ukraine.

Tổng thống Ukraine đặt điều kiện để sẵn sàng từ chức

Trong cuộc họp báo chung tại Nhà Trắng, ông Trump nói xung đột có thể chấm dứt trong vòng vài tuần và ông có thể sang Nga để gặp Tổng thống Vladimir Putin sau khi đạt thỏa thuận. Trong khi đó, ông Macron thừa nhận Mỹ có lý do chính đáng để tiếp xúc với Nga nhưng cảnh báo ông Trump cần “thận trọng” trong đàm phán, theo Fox News. Ông Macron tuyên bố hòa bình không thể đồng nghĩa với việc Ukraine đầu hàng và nhấn mạnh tính cần thiết của các cam kết an ninh cho Ukraine.

“Chúng tôi muốn hòa bình nhanh chóng nhưng không muốn có một thỏa thuận yếu”, ông Macron nói và khẳng định Mỹ đóng vai trò quan trọng cho việc hậu thuẫn lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu tại Ukraine. Ông Trump cho hay đã đề cập việc này với ông Putin và lãnh đạo Nga sẵn sàng đồng ý. Tuy nhiên, Điện Kremlin hôm qua tuyên bố việc đó là hoàn toàn không thể chấp nhận.

Tổng thống Nga tỏ ý thỏa thuận còn xa vời

Trả lời phỏng vấn trên truyền hình Nga, ông Putin công nhận cách tiếp cận của ông Trump dựa trên lý trí hơn là cảm tính, nhưng ngụ ý rằng xung đột sẽ chưa sớm chấm dứt như mong muốn của lãnh đạo Mỹ, theo Reuters. Ông Putin cũng giải thích rằng cuộc đối thoại gần đây tại Ả Rập Xê Út là bước xây dựng lòng tin riêng với Mỹ, và châu Âu chỉ có thể tham gia khi tiến đến bước đàm phán chấm dứt xung đột.

Mặt khác, ông Putin nói sẵn sàng đàm phán với Mỹ về hợp tác khai thác khoáng sản tại các vùng mà Nga đang kiểm soát ở Ukraine. Trước đó, Tổng thống Trump thông báo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến thăm Nhà Trắng trong 2 tuần tới để ký thỏa thuận cho phép Washington tiếp cận nguồn khoáng sản của Kyiv. Mỹ coi đó như khoản đền bù cho số viện trợ mà nước này đã trao cho Ukraine. Tuy nhiên, ông Zelensky đã từ chối đề nghị ban đầu của Mỹ vì không đi kèm các cam kết an ninh mà Ukraine cần.

Lô tiêm kích Mirage đầu tiên từ Pháp đã tới Ukraine: Nga thêm đối thủ mạnh Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu ngày 6/2 cho biết, Paris đã chuyển giao những máy bay chiến đấu Mirage-2000 đầu tiên cho Ukraine. Như vậy, Không quân Nga lại có thêm một đối thủ đáng gờm. Tiêm kích tàng hình Su-57 thế hệ 5 của Nga đối đầu với Mirage 2000 (Ảnh minh họa: Military Mind). Bộ trưởng Quốc phòng Pháp...