Nghệ nhân Nguyễn Ngọc Huy và bí quyết trồng lan đột biến thành công

Lan đột biến là gì? Có những loại nào và cách phân biệt

Lan đột biến là loại lan hiếm có, trổ hoa đẹp độc lạ. Hoa lan đột biến đẹp và khác biệt với những giống lan khác mà ai cũng muốn sở hữu nên có giá từ hàng trăm triệu đến vài tỷ đồng.

Lan đột biến là gì

Đột biến là có sự biến đổi của vật chất di truyền, đó là những biến đổi của Gen, ADN hoặc biến đổi nhiễm sắc thể có thể di truyền được cho các thế hệ sau hoặc biến đổi kiểu hình mới khác kiểu hình cũ.

Cụ thể đối với loài lan:

Lan đột biến là những cây hoa lan có cấu trúc nhiễm sắc thể mới hình thành nhưng khá lỏng lẻo biểu hiện qua hình thể như thân, lá, hoa khác biệt so với quần thể và chưa từng xuất hiện trước đó.

Chúng vẫn có khả năng sinh sản và di truyền sự khác biệt đó đến đời sau. Tuy nhiên xác suất không cao mà sẽ hình thành kiểu hình mới khác với kiểu hình đời trước do cấu trúc nhiễm sắc thể của lan đột biến mới dễ thay đổi dưới tác động của điều kiện bên ngoài.

Lan đột biến 5 cánh trắng

Đặc điểm của Lan đột biến

Lan đột biến có đặc điểm hình dáng đẹp, hoa nở có hình dáng độc lạ, đẹp tự nhiên không lai tạo, có hương thơm. Lan đột biến có tính độc nhất vô nhị, hiếm có loại thứ 2 giống như thế. Tuy nhiên, chúng cần nhiều công chăm sóc tỉ mỉ hơn so với các loài lan khác.

Lan đột biến có thể di truyền tính trạng đột biến để từ một cây lan người ta có thể nhân lên thành nhiều cây khác đều mang tính đột biến tức là sẽ cho ra loại lan mới chưa từng có, khác với đặc tính của cây bố mẹ, khác màu hoa của cây bố, mẹ. Tuy nhiên, chúng phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác nhau với xác suất 1/1000.000-1/10.000 để cho ra loài mới.

Lan đột biến 5 cánh trắng Nha Trang

Bất cứ chi lan nào cũng có gen đột biến, tuy nhiên cách đột biến của mỗi loại khác nhau, phổ biến nhất là dòng Lan Phi Điệp với đặc tính dễ trồng, dễ nhân giống và số lượng lan đột biến trong tự nhiên nhiều hơn.

Phân biệt lan đột biến

Các loại lan đột biến đang có giá trị cao trên thị trường hiện nay như hồng trần, hồng Yên Thuỷ, 5 cánh trắng Bạch Tuyết, 5 cánh trắng Phú Thọ.

Đối với loại lan 5 cánh trắng đang hot hiện nay thì để phân biệt lan đột biến so với lan thông thường, dựa vào đặc điểm chính sau:

- Đài hoa: Khuôn cánh có vai ngang hoặc vai bay là đẹp, loại vai rủ hoặc vai xuôi thì là bình thường.

- Môi hoa: Lưỡi hoa hình tròn hoặc hình trái tim, hình táo là đẹp nhất. Sau đó là đến yếu tố màu sắc của hoa.

- Màu sắc hoa: Màu sắc đẹp độc đáo nhất ở lan đột biến thường là loại hoa 5 cánh trắng với mắt hồng, đỏ, tím...; hoặc màu hồng cả bông, tím cả bông... Độ tương phản giữa màu hoa và mắt hoa càng lớn thì càng có giá trị.

- Thân, lá: Thân chủ trò, lá hình lá mít, sắp xếp kiểu chân rết hoặc lá hình cái thìa... là đẹp nhất.

Những yếu tố này cộng lại sẽ cho cây lan một cái đẹp hài hòa mang lại giá trị cao.

Lan phi điệp thường (trái) và lan phi điệp đột biến 5 cánh trắng (phải)

Tại sao lan đột biến đắt

Những giỏ lan rừng đột biến có mặt hoa đẹp tinh xảo, hình dáng độc lạ và hương thơm ngát. Cùng với đó là loại lan này không thể nuôi cấy mô hay làm trái để gieo hạt được. Qua chọn lọc hàng tấn lan rừng may ra mới có một cây lan đột biến gen, vì thế chúng vô cùng quý hiếm và đắt đỏ, giá bán có thể lên tới từ vài trăm triệu thậm chí cả chục tỷ đồng cũng có.

Việc chăm sóc lan đột biến không hề dễ, cần có kiến thức, kinh nghiệm chăm sóc lan để lan không bị chết hoặc sâu bệnh.

Một nhánh mầm lan nhỏ thế này thôi cũng có giá chục triệu đồng

Tuy nhiên, giá lan đột biến cao bất thường trong thời gian gần đây được cho là làm giá và đánh bóng tên tuổi của các nhà vườn để dễ dàng bán được lan và thu lợi chênh lệch "khủng". Giá trị thật cần được xem xét kỹ và có kinh nghiệm trong việc chơi lan.

Lan đột biến nhân giống được không?

Để lai tạo ra các giống hoa lan có đặc điểm khác lạ thì không khó. Tuy vậy, để tạo ra được giống hoa có màu sắc đẹp, hương thơm quyến rũ, nhiều người thích thì không phải dễ, đó là xác suất may mắn, có khi hàng nghìn con lai, hàng triệu con lai mới ra được giống đẹp.

Có 2 phương pháp nhân giống cây lan đột biến:

- Nhân giống bằng hạt (hữu tính): Phương pháp này thì hạt phấn sẽ bị phân ly, khi cây con mọc lên sẽ không giữ được đặc tính gốc từ cây mẹ mà có sự biến đổi về hình dáng và màu sắc của hoa. Do vậy phải nhân giống vô tính mới giữ được đặc tính của cây mẹ.

- Giâm cành: Phương pháp này cũng có 2 cách, một cách là cắt tách cây mẹ làm các đốt (kie) rồi thực hiện giâm cành, cách này nếu nhân ngoài vườn ươm hệ số nhân giống thấp, cây thường bị sâu bệnh hại.

Cách 2 là nhân giống bằng Invitro (nuôi cấy mô) nhưng đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, chuyên môn cao và trang bị máy móc hiện đại bù lại. cây con khỏe, hệ số nhân giống cao, sức sống tốt.

Hình ảnh gốc lan phi điệp đột biến được nhân giống lên nhánh mới

Tác dụng của lan đột biến

Cây để ngắm, làm cảnh phục vụ nhu cầu, sở thích và đam mê của người chơi lan. Ngoài ra, có thể kinh doanh dòng hoa lan này để làm giàu với giá trị cao. Những cây lan đột biến có giá cao ngất lên tới cả tỷ đồng 1 kie (1cm) lan.