Người có trình độ học vấn cao dễ bị stress

Chồng làm ăn thua lỗ, nợ nần, vợ lo lắng đến mức nhập viện tâm thần

Người phụ nữ 46 tuổi (Hòa Bình) vào viện khám với biểu hiện hồi hộp bồn chồn, sụt cân.

Trước đó, người chồng kinh doanh thua lỗ vài trăm triệu khiến chị căng thẳng, luôn suy nghĩ về kinh tế gia đình.

Sụt cân, lo lắng, bồn chồn vì chồng làm ăn thua lỗ

Trước đó, bản thân bệnh nhân có tính cách hay lo lắng cầu toàn. Khoảng 5 tháng nay, chồng chị làm ăn thua lỗ, nợ nần. Điều này khiến chị bị căng thẳng, luôn suy nghĩ về chuyện kinh tế gia đình, lo không trả được nợ.

Chị hay có biểu hiện hồi hộp trống ngực, lo lắng bồn chồn bất an, mệt mỏi chậm chạp, ít nói, ít tươi cười, ăn kém ngon miệng, gầy sút cân 4kg trong 2 tháng nay. Thấy sụt cân nhiều, chị lại lo sợ mắc ung thư nên đi khám ung bướu.

Tuy nhiên, bác sĩ không phát hiện bệnh ung thư nên chị được giới thiệu sang khám chuyên khoa tâm thần.

Stress là nhân tố tác động trực tiếp của rối loạn sự thích ứng (Ảnh minh họa: Disorder).

BSCKII Vũ Thị Lan, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, bệnh nhân nhập viện với cảm xúc lo lắng, buồn chán, giảm công việc nội trợ, bồn chồn, ăn uống kém, ngủ khó vào giấc.

"Khi chồng làm ăn thua lỗ, người vợ không chấp nhận việc này, suy nghĩ nhiều về nợ nần, thu hẹp chi tiêu.

Sau 3 tháng triệu chứng lo lắng tăng lên, hồi hộp, sút cân, từ đó suy diễn ra sút cân là dấu hiệu ung thư. Đây là tình huống rất phổ biến trong cuộc sống, nhưng đa phần có thể vượt qua được sau một thời gian", BS Lan nói.

Bệnh nhân được điều trị bằng liệu pháp hóa dược (chống trầm cảm, giải lo âu, an thần kinh yên dịu), liệu pháp tâm lý (trị liệu tâm lý cá nhân, thư giãn luyện tập...).

Sau 3 tuần, bệnh nhân thuyên giảm tốt các triệu chứng, ăn ngủ được, nhận thức được stress và có giải pháp đối phó stress.

2-8% dân số mắc hội chứng rối loạn sự thích ứng

TS.BS Dương Minh Tâm, Trưởng Đơn nguyên liên quan đến rối loạn tâm thần stress, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết thêm, rối loạn sự thích ứng được đặc trưng bởi một phản ứng cảm xúc với một sự kiện căng thẳng.

Thông thường, yếu tố gây căng thẳng liên quan đến các vấn đề làm thay đổi điều kiện sống của người bệnh như thay đổi chỗ ở, công việc, sức khỏe.

TS.BS Dương Minh Tâm, Trưởng Đơn nguyên liên quan đến rối loạn tâm thần stress, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Ảnh:N.P).

Các triệu chứng phải bắt đầu trong vòng 3 tháng kể từ khi tác nhân gây căng thẳng và phải thuyên giảm trong vòng 6 tháng sau khi loại bỏ tác nhân gây căng thẳng.

Các yếu tố nguy cơ gồm trải qua căng thẳng đáng kể trong thời thơ ấu, có vấn đề sức khỏe tâm thần khác, có một số hoàn cảnh trong cuộc sống khó khăn xảy ra cùng một lúc, thiếu hệ thống hỗ trợ, hoàn cảnh sống khó khăn căng thẳng mạn tính, lạm dụng khi còn nhỏ hoặc được bao bọc quá mức, gia đình tan vỡ khi còn nhỏ...

"Ngoài ra, stress là nhân tố tác động trực tiếp của rối loạn sự thích ứng, nếu không có stress thì rối loạn này không xảy ra. Rối loạn sự thích ứng thường xuất hiện sau một hoặc nhiều yếu tố sang chấn, nhưng không nhất thiết phải xuất hiện ngay sau sang chấn.

Những người có nhân cách dễ bị tổn thương cũng thường gặp vấn đề này hơn", TS Tâm phân tích.

Theo bác sĩ, tỷ lệ mắc rối loạn này ước tính là từ 2 đến 8% dân số nói chung, con số này ngày càng tăng cao. Phụ nữ được chẩn đoán mắc cao gấp đôi nam giới. Các rối loạn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường được chẩn đoán ở thanh thiếu niên.

Về biểu hiện lâm sàng, bệnh nhân có thể có biểu hiện y như người bị trầm cảm như mất quan tâm, hứng thú; giảm năng lượng và tăng mệt mỏi; có ý tưởng và hành vi tự hủy hoại hoặc t.ự sá.t; rối loạn giấc ngủ bất kỳ loại nào...), hoặc như người bị lo âu (như hồi hộp, vã mồ hôi, run, khó thở...).

Trong khi hầu hết các trường hợp rối loạn sự thích ứng tự khỏi trong vòng sáu tháng kể từ khi xảy ra sự kiện. Một số tr.ẻ e.m và thanh thiếu niên có thể gặp phải những ảnh hưởng lâu dài do chứng rối loạn này gây ra.

Những ảnh hưởng lâu dài này có thể bao gồm mất ngủ, suy giảm khả năng làm việc, nghiệ.n rượu, sử dụng m.a tú.y, rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách chống đối xã hội, tự hủy hoại, ý tưởng và hành vi t.ự sá.t...

Đa số trường hợp rối loạn sự thích ứng cần phải điều trị trong thời gian ngắn. Những trường hợp mắc rối loạn sự thích ứng kéo dài hoặc gặp các yếu tố stress kéo dài liên tục cần được điều trị lâu hơn.

Phương pháp điều trị rối loạn sự thích ứng bao gồm liệu pháp tâm lý, hóa dược hoặc cả hai. Hiện tại, tâm lý trị liệu vẫn là điều trị lựa chọn cho các rối loạn sự thích ứng.