Nhu cầu than toàn cầu sẽ đạt đỉnh trong năm 2023

Loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch có thể cứu sống hàng triệu người

Giới chuyên gia y tế kêu gọi các quốc gia cần đặt sức khỏe của người dân làm trung tâm kế hoạch chống biến đổi khí hậu và loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch như một cách để giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí và bệnh tật đang trầm trọng hơn do nhiệt độ tăng cao.

Khí thải bốc lên từ một nhà máy điện ở Winfield, Tây Virginia, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo một nghiên cứu mới được công bố vào tháng 11 trên Tạp chí Y khoa Anh, ước tính 5,13 triệu ca tử vong tăng thêm mỗi năm trên toàn cầu là do ô nhiễm không khí vì sử dụng nhiên liệu hóa thạch, và điều này hoàn toàn có thể tránh được bằng cách loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, theo báo cáo tháng 10 của Liên minh Sức khỏe và khí hậu toàn cầu (GCHA), vấn đề này vẫn chưa được đề cập trong kế hoạch khí hậu tự quyết (NDC) của khoảng 2/3 số quốc gia đệ trình lên LHQ.

Trong khi đó, tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) đang diễn ra ở Dubai, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), "Tuyên bố Khí hậu và Sức khỏe", được hơn 120 quốc gia ký thông qua, đã không đề cập đến nhiên liệu hóa thạch - nguồn phát thải chính làm khí hậu nóng lên. GCHA đánh giá đây rõ ràng là "thiếu sót".

Các nhà vận động khí hậu, nhà nghiên cứu và nhà hoạch định chính sách y tế khẳng định việc loại bỏ dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch đóng vai trò rất quan trọng để cứu sống hàng triệu người mỗi năm, đồng thời kêu gọi các chính phủ giải quyết mối liên hệ giữa khí thải và chất lượng không khí, cũng như đưa ra các mục tiêu hoặc chỉ tiêu có thể đo lường được.

Ông Omnia El Omrani, chuyên gia về chính sách y tế và khí hậu đến từ Ai Cập, kêu gọi: "Cần coi biến đổi khí hậu là nhân tố quan trọng để ứng phó, phát hiện và xử lý các tác động sức khỏe liên quan đến khí hậu". Theo ông Omrani, bất chấp sự gia tăng trên toàn cầu số ca bệnh và tử vong liên quan đến đốt nhiên liệu hóa thạch, như hen suyễn, nhiễm trùng phổi và các bệnh về đường hô hấp, các cơ quan y tế ở nhiều quốc gia chưa liên hệ xu hướng này với phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính.

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ông Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết: "Các mối đe dọa đối với sức khỏe do biến đổi khí hậu là ngay lập tức và hiện hữu. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, sức khỏe đã không được chú ý tới trong các cuộc thảo luận về khí hậu". Ông lưu ý rằng nhiệt độ tăng cũng đang làm xuất hiện các bệnh do muỗi truyền nhiễm như sốt xuất huyết, chikungunya, zika, sốt vàng da và sốt rét tại các khu vực trước đây không có bệnh này.

Theo Giám đốc điều hành của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), ông Fatih Birol, cứ 5 gia đình ở châu Phi thì có 4 gia đình nấu ăn bằng bếp lò gây ô nhiễm.

Việc tiếp cận các giải pháp thay thế để nấu ăn sạch hơn có thể cắt giảm đáng kể lượng khí thải, và cải thiện chất lượng không khí. Ông kêu gọi các quốc gia giàu hơn tài trợ cho các sáng kiến chuyển đổi ở các quốc gia nghèo hơn.