Phản ứng lạnh nhạt của các bên về kế hoạch hòa bình Gaza của Ai Cập

Đối mặt nhiều sức ép, Israel có thể thu gọn quy mô tấn công ở Gaza

Các tướng lĩnh ở Israel đang chuẩn bị cho chiến dịch quy mô nhỏ hơn chống phong trào Hamas của Palestine ở Gaza.

Binh sĩ Israel kiểm tra một đường hầm của phong trào Hamas ở gần cửa khẩu biên giới Erez, phía Bắc Dải Gaza ngày 15/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Khi chiến dịch tấn công của Israel tại Gaza bước qua tuần thứ 10, có rất ít dấu hiệu cho thấy cường độ tấn công đang giảm bớt. Nhằm mục tiêu săn lùng và xóa sổ phong trào Hồi giáo Hamas, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã triển khai toàn bộ sư đoàn không quân trong và xung quanh thành phố Khan Younis ở miền Nam Gaza, nơi họ tin rằng các thủ lĩnh cấp cao của Hamas đang ẩn náu. Cùng lúc đó, ba sư đoàn thiết giáp vẫn hoạt động ở khu vực phía Bắc.

Giao tranh ác liệt đã xảy ra ở khu vực Shujaiya và Jabalia của thành phố Gaza. IDF đang cho nổ tung các đường hầm, nơi các chiến binh Hamas lẩn trốn, cũng như phá hủy cơ sở hạ tầng, cả quân sự và dân sự, trong thành phố và vùng ngoại ô. Cuộc bắn phá của Israel vẫn tiếp diễn kể từ khi xung đột bùng phát ngày 7/10. Hậu quả là trên 19.000 người Gaza, chủ yếu là dân thường, đã thiệt mạng.

Tuy nhiên, một số nguồn tin hé lộ rằng cuộc tấn công hiện nay gần như chắc chắn là đợt quy mô lớn cuối cùng trong chiến dịch chống Hamas của Israel. Một quan chức an ninh cho biết: "Chúng tôi đã triển khai ở mức độ cao nhất trong hơn hai tháng nay. Giai đoạn tiếp theo sẽ là chiến dịch di động có cường độ thấp hơn". Một câu hỏi được đặt ra đối với các tướng lĩnh Israel tại thời điểm hiện nay là liệu bước thay đổi đó có cản trở mục tiêu chính của Israel hay không: phá hủy khả năng quân sự của Hamas - nhóm Hồi giáo muốn tiêu diệt Israel và đã kiểm soát vùng đất Gaza 16 năm qua.

Israel có rất ít lựa chọn ngoài việc thu hẹp quy mô tấn công. Đồng minh và nhà cung cấp vũ khí chính của nước này là Mỹ đang yêu cầu sử dụng hỏa lực ở mức độ thấp hơn để tránh gây thêm thương vong cho dân thường. Những đợt ném bom đã phá hủy phần lớn thành phố Gaza, thành phố lớn nhất trong dải đất này và khiến 1,8 triệu người phải di dời khỏi nhà cửa. Các hoạt động quân sự của Israel sẽ phải tránh những khu vực lều trại ở phía Nam nơi người dân Palestine hiện trú ẩn. Ngoài ra, quyết định tiếp tục huy động 360.000 binh sĩ dự bị bắt đầu gây căng thẳng cho nền kinh tế Israel.

Khói bốc lên sau cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza ngày 16/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Khi giai đoạn dữ dội nhất của cuộc tấn công sắp kết thúc, Israel đang cố gắng tạo ấn tượng rằng sức phản kháng của Hamas đang sụp đổ và IDF đang kiểm soát lãnh thổ rộng lớn ở dải đất này. Đoạn videp xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy hàng chục người đàn ông bị lính Israel vây bắt, ra lệnh lột quần áo để khám xét. IDF đã treo cờ Israel tại Quảng trường Palestine ở thành phố Gaza và thắp nến Hannukah tại một số vị trí trên chiến trường. Nhưng đây chưa phải là "bức tranh chiến thắng" cuối cùng mà người dân Israel đang đòi hỏi ở các nhà lãnh đạo.

IDF có thể đã tiêu diệt tới một nửa lực lượng gồm 30.000 thành viên của Hamas. Nhưng phong trào vũ trang này vẫn còn hàng nghìn tay súng ẩn nấp trong các đường hầm để thực hiện các cuộc phục kích binh lính Israel, khiến khoảng 100 binh sĩ thiệt mạng. Hamas vẫn đang giam giữ trên 130 con tin sau khi hai bên nhất trí đình chiến và trao đổi con tin vào tháng 11. Những người này đang gặp nguy hiểm vì bị đánh bom liên tục.

Ngày 8/12, các binh sĩ Israel đã bị thương trong nỗ lực giải cứu con tin thất bại. Hamas sau đó đã công bố đoạn video về một con tin là thường dân Israel 25 tuổi thiệt mạng. Hamas tuyên bố rằng thanh niên này đã bị chính người Israel đã giết chết trong nỗ lực giải cứu. Phía Tel Aviv đã bác bỏ thông tin đó, cho rằng Hamas đã sát hại người đàn ông xuất hiện trong video.

Israel vẫn chưa thể xóa bỏ ban lãnh đạo của Hamas hay phá hủy cơ sở hạ tầng của tổ chức này. IDF đã tiêu diệt một số chỉ huy chiến trường cấp cao. Nhưng Yahya Sinwar, thủ lĩnh tối cao Hamas ở Gaza, cùng Muhammad Deif và Marwan Issa, hai chỉ huy lực lượng chiến đấu của nhóm này, cho đến nay vẫn sống sót. Điều đó một phần nhờ vào mạng lưới đường hầm dài hàng trăm km của Hamas mà Israel phải từng bước dò tìm, bất chấp hỏa lực và khả năng giám sát bằng máy bay không người lái của nước này.

Về mặt công khai, có rất ít dấu hiệu cho thấy Mỹ đang gây áp lực lên Israel. Ngày 8/12, Mỹ phủ quyết một nghị quyết khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza. Anh bỏ phiếu trắng. Tất cả 13 thành viên còn lại đều bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết. Quyền phủ quyết của Mỹ nhấn mạnh việc Israel đã trở nên phụ thuộc như thế nào vào đồng minh chiến lược của mình về hỗ trợ ngoại giao. Tel Aviv cũng cần thêm vũ khí của Washington.

Bộ Ngoại giao Mỹ gần đây đã cấp phép cho một chuyến hàng gồm gần 14.000 đạn xe tăng 120 mm đến Israel. Đây là một trong những loại đạn chính mà lực lượng IDF đang sử dụng trong chiến dịch trên bộ. Cả hai chính phủ đều phủ nhận về khả năng chính quyền của Tổng thống Joe Biden đặt ra bất kỳ thời hạn nào để người Israel kết thúc cuộc tấn công của họ.

Nhưng áp lực từ Mỹ đang gia tăng tại các cuộc họp kín. Một số nguồn tin xác nhận rằng trong chuyến thăm Israel gần đây, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nói với phía Israel rằng họ sẽ phải chấm dứt cuộc tấn công vào năm mới. Lập trường khác biệt đang trở nên rõ rệt hơn giữa hai chính phủ về cách quản lý Gaza sau khi giao tranh chấm dứt.

Ông Biden đã kêu gọi để chính quyền Palestine được hồi sinh và tiếp quản Gaza. Trong khi đó, ngày 12/12, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu dường như đã bác bỏ đề xuất này. Ông tuyên bố rằng Gaza không nên nằm dưới quyền của phong trào Hamas và Fatah - phong trào chính trong Chính quyền Palestine ở Bờ Tây.

Dù vậy, ở bất kỳ kịch bản nào, IDF sẽ tiếp tục duy trì hiện diện lớn tại Gaza trong một khoảng thời gian. Và rất có thể Hamas sẽ tiếp tục kiểm soát các khu vực thuộc dải đất này. Chiến dịch bắn phá và cùng với nỗi khổ sở của người dân Gaza có thể giảm bớt phần nào. Nhưng tương lai của họ sẽ trở nên khó đoán hơn bao giờ hết.