Quan hệ Trung Quốc – Venezuela: Sự bền vững của ‘đối tác chiến lược’ trước sức ép từ Mỹ

Trung Quốc lên tiếng về căng thẳng Mỹ - Venezuela

Trước các biện pháp phong tỏa và đe dọa quân sự của Mỹ, Trung Quốc tái khẳng định quan hệ đối tác chiến lược với Venezuela, kêu gọi tôn trọng chủ quyền và phản đối can thiệp đơn phương.

Ảnh: REUTERS/TTXVN

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định ủng hộ Venezuela bảo vệ chủ quyền, đồng thời phản đối sức ép từ Mỹ khi tình hình quân sự và ngoại giao tại khu vực Caribe ngày càng nóng (trong ảnh: Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro dự một sự kiện của Lực lượng Vũ trang Quốc gia Bolivar tại Caracas, ngày 28/8/2025).

Theo hãng thông tấn Anadolu và Nhật báo Sabah (Thổ Nhĩ Kỳ), trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Venezuela leo thang, Trung Quốc đã có những động thái ngoại giao rõ ràng nhằm bày tỏ sự ủng hộ đối với Caracas, đồng thời phản đối những hành động được cho là "đe dọa đơn phương" từ phía Washington.

Cụ thể, trong cuộc điện đàm ngày 17/12 với Ngoại trưởng Venezuela Yvan Gil, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã khẳng định lập trường rõ ràng của Bắc Kinh. Ông Vương Nghị nhấn mạnh: "Cộng đồng quốc tế tin rằng họ hiểu và ủng hộ lập trường của Venezuela trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình".

Nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc cũng tuyên bố rằng Bắc Kinh phản đối "mọi hình thức bắt nạt đơn phương và ủng hộ tất cả các quốc gia trong việc bảo vệ chủ quyền và phẩm giá quốc gia của mình". Ông Vương Nghị đặc biệt nhấn mạnh: "Venezuela có quyền tự chủ phát triển hợp tác cùng có lợi với các quốc gia khác".

Trong cuộc trao đổi trên, ông Vương Nghị cũng nhắc lại tính chất đặc biệt của mối quan hệ hai nước: "Trung Quốc và Venezuela là đối tác chiến lược, bên cạnh đó, sự tin tưởng và hỗ trợ lẫn nhau là truyền thống trong quan hệ Trung Quốc - Venezuela".

Venezuela kiên quyết trước áp lực Mỹ

Phía Venezuela cũng thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Ngoại trưởng Yvan Gil thông báo với phía Trung Quốc rằng Caracas và người dân Venezuela sẽ "kiên quyết bảo vệ chủ quyền và độc lập của nước này, kiên quyết bảo vệ các quyền hợp pháp của mình và sẽ không chấp nhận bất kỳ mối đe dọa nào từ thế lực bên ngoài áp đặt".

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Padrino Lopez đã có phát biểu cứng rắn tại một sự kiện ở Caracas, với sự có mặt của các chỉ huy quân sự cấp cao. Ông tuyên bố: "Chúng tôi nói với chính phủ Mỹ và tổng thống của họ rằng chúng tôi không hề bị đe dọa". Ông cũng nhấn mạnh: "Phẩm giá của Venezuela không thể bị thương lượng hay khuất phục bởi bất kỳ ai".

Lệnh phong tỏa và leo thang quân sự

Căng thẳng giữa Mỹ và Venezuela đã lên đến mức đáng báo động khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh "phong tỏa toàn diện" các tàu chở dầu "bị trừng phạt" rời hoặc vào Venezuela. Ông Trump tuyên bố trên nền tảng Truth Social rằng "Venezuela hoàn toàn bị bao vây bởi hạm đội lớn nhất từng được tập hợp trong lịch sử Nam Mỹ".

Mỹ cũng đã điều động hàng nghìn binh sĩ và gần chục tàu chiến, bao gồm cả một tàu sân bay, đến các khu vực xung quanh bờ biển Caribe của Venezuela. Trong 4 tháng qua, lực lượng Mỹ đã duy trì sự hiện diện quân sự đáng kể và ngày càng tăng ở vùng biển Caribe, tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các tàu bị cáo buộc buôn bán ma túy, nhưng không công bố bất kỳ bằng chứng nào cho công chúng.

Tình hình leo thang hơn nữa khi tuần trước, lực lượng Mỹ bắt giữ một tàu chở dầu "bị trừng phạt" ngoài khơi bờ biển Venezuela, một hành động mà Caracas gọi là "cướp biển quốc tế". Ông Trump cũng cho biết quân đội Mỹ có thể sớm tiến hành các cuộc tấn công trên bộ vào lãnh thổ Venezuela.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về nguy cơ xảy ra xung đột trong bối cảnh căng thẳng hiện tại. Chính phủ Venezuela cáo buộc Mỹ tìm cách giành quyền kiểm soát trữ lượng dầu mỏ khổng lồ của Venezuela, một cáo buộc mà Washington bác bỏ. Caracas nhấn mạnh rằng áp lực quân sự và kinh tế ngày càng gia tăng có nguy cơ gây bất ổn khu vực.

Mexico và lời kêu gọi can thiệp của LHQ

Mexico cũng tham gia vào những nỗ lực nhằm hạ nhiệt căng thẳng. Tổng thống Claudia Sheinbaum đã có lời kêu gọi mạnh mẽ đối với Liên hợp quốc (LHQ): "Tôi kêu gọi LHQ thực hiện vai trò của mình. Họ phải đảm nhận vai trò của mình để ngăn chặn bất kỳ cuộc đổ máu nào".

Bà Sheinbaum khẳng định Mexico phản đối sự can thiệp của nước ngoài vào Venezuela và kêu gọi đối thoại nhằm giảm leo thang căng thẳng giữa Caracas và Washington. Bà cũng đề xuất Mexico là nước chủ nhà tiềm năng cho các cuộc đàm phán giữa hai nước, đồng thời nhấn mạnh: "Toàn thế giới phải đảm bảo rằng không có sự can thiệp nào và phải có một giải pháp hòa bình".

Trong khi đó, người phát ngôn của LHQ ngày 18/12 cho biết, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã kêu gọi kiềm chế và giảm leo thang ngay lập tức tình hình ở vùng biển Caribe. Trả lời các câu hỏi về những động thái mới nhất của Mỹ đối với Venezuela, Farhan Haq, Phó phát ngôn viên của Tổng thư ký LHQ, nêu rõ trong cuộc họp báo thường kỳ rằng ông Guterres đang theo dõi rất sát sao tình hình hiện tại và đang liên hệ với các bên liên quan.

Ông Haq cho biết, Tổng thư ký LHQ kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng các nghĩa vụ của mình theo luật quốc tế, bao gồm Hiến chương LHQ và bất kỳ khuôn khổ pháp lý nào khác có thể áp dụng, để bảo vệ hòa bình trong khu vực. Ông Haq nhấn mạnh ông Guterres tin rằng mọi khác biệt phải được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình.

Người phát ngôn trên cho biết, nếu Venezuela đưa vấn đề này ra LHQ, thì phần lớn vấn đề đó có thể sẽ do các thành viên Hội đồng Bảo an xem xét. Ông Haq nói thêm rằng, ở giai đoạn này, điều quan trọng là phải tiếp tục các hoạt động ngoại giao và theo đuổi một giải pháp hòa bình thông qua đối thoại.