Săn cua trong rừng dừa nước

Trần Văn Khoa: Cộng đồng cùng hưởng lợi từ du lịch xanh

Khi còn ngồi trên giảng đường đại học, Trần Văn Khoa, sinh năm 1978 tại làng chài Phước Hải (Cửa Đại, TP.Hội An) đã ấp ủ ý tưởng phát triểndu lịch xanh và anh nghĩ "tại sao không để người dân làng chài cùng làm du lịch rồi hưởng lợi từ chính trên mảnh đất quê hương mình".

Khởi nghiệp cùng nông dân

Tốt nghiệp Trường ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng ngành cử nhân biên phiên dịch tiếng Anh, Trần Văn Khoa về làm việc ở bộ phận chăm sóc khách hàng thuộc khách sạn Victoria - Hội An. Khoa cho rằng, đây là may mắn trong đời, bởi làm việc ở đây hai năm đã nắm bắt, học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm trong ngành khách sạn và du lịch.

Ở Hội An, ngay sát Cửa Đại có rừng dừa sinh thái 7 mẫu (thuộc thôn 2 và thôn 7 xã Cẩm Thanh) là một nơi rất đẹp bởi vì ở đây vô cùng yên tĩnh, có thể gọi là thiên đường cho du lịch sinh thái. Những ngày tháng tuổi thơ in đậm trong ký ức, cùng với dòng chảy thời gian, đất nước mở cửa, du khách tìm về với mong muốn được hòa mình, trải nghiệm cùng cuộc sống nhẹ nhàng của nông dân đã tạo cơ hội cho Khoa thể hiện bản lĩnh của người dân vùng sông - nước.

"Thật ra ý tưởng làm tour du lịch xanh Hội An Eco-Tour này từ khi Khoa còn đi học đại học năm 1999-2003", Trần Văn Khoa hồi tưởng. Liên tiếp những tour "độc" do Khoa thiết kế đã làm cho du khách bốn phương đến Hội An cảm thấy hào hứng. Lần lượt các tour "Một ngày làm ngư dân ở Cửa Đại", "Đi cày ruộng cùng nông dân", hay "Trồng rau với nông dân ở làng rau Trà Quế", rồi "Ngắm bình minh trên biển Cửa Đại và thăm rừng dừa 7 mẫu"... đã thực sự gây ấn tượng mạnh trong lòng du khách.

Trần Văn Khoa - Ảnh: H.T

Theo Khoa: "Cái thú vị ở đây là ở chỗ mình đã thực sự giúp du khách hòa mình vào thiên nhiên, trải nghiệm thực sự với cuộc sống của bà con làng chài ở Cửa Đại và làng quê sinh thái ở Cẩm Thanh. Họ được tham gia vào công việc hằng ngày như đánh bắt cá, bơi thuyền thúng, nghe kể chuyện về bộ đội du kích trong rừng dừa nước hoặc tham gia công việc đồng áng của bà con nông dân như cày bừa, gieo sạ, tát nước, cấy lúa, thu hoạch, học nấu cơm, làm bánh xèo từ hạt gạo mà bà con nông dân trồng ra...". Du khách sau khi đắm mình vào không gian tuyệt đẹp, xanh ngút của rừng dừa, còn gặp gỡ giao lưu với bà con ở địa phương, xem và thử tay nghề làm thủ công mỹ nghệ từ lá dừa nước và tre, cách làm tranh dừa để lợp nhà...

Giữ màu xanh để tạo sự bền vững

Khi bắt đầu khởi nghiệp, Trần Văn Khoa chỉ có 2 cái thuyền thúng chài được thuê từ người hàng xóm bên nhà. Dần dà, tích lũy, đến nay Khoa đang có 4 chiếc thuyền, trung bình 1 chiếc chở được từ 14 đến 50 khách. Riêng thúng chài Khoa có 50 cái, mới hơn, đẹp hơn và an toàn hơn. Từ một mình ôm đồm mọi việc, giờ số lượng nhân viên chính thức lên con số 25. Hoạt động ổn định, doanh thu hằng năm lên đến vài tỉ đồng. Con số này không lớn, song với một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch ở miền Trung, đây cũng là "thứ hiếm".

Phát triển bền vững trong du lịch sinh thái đơn giản là không được bất chấp lợi ích để khai thác quá mức hay tàn phá môi trường, hoặc làm ảnh hưởng đến quyền lợi của cộng đồng dân cư xung quanh đó

Ra riêng với Hội An Eco-Tour, ban đầu cũng không tránh khỏi những khó khăn nhất định, song với cách nghĩ, cách làm táo bạo, thuộc diện "không đụng hàng" trong lĩnh vực dịch vụ du lịch lúc bấy giờ đã giúp thương hiệu "Hội An Eco-Tour" dần lan rộng. Với người dân ở làng, Trần Văn Khoa đã thực sự biết "dựa vào lòng dân" để phát triển. "Hội An Eco-Tour mang lại cho cộng đồng bà con ngư dân ở Cửa Đại, nông dân ở Cẩm Thanh, ở làng rau Trà Quế là khá lớn và bền vững về thu nhập. Hiện tại có hàng trăm hộ gia đình, hơn 1.000 nhân khẩu hưởng lợi trực tiếp và gián tiếp từ du lịch sinh thái" - Trần Văn Khoa cho biết. Tất cả những hộ dân này đều liên quan đến các tour du lịch hằng ngày của Hội An Eco-Tour như dẫn khách tham gia trồng rau ở Trà Quế; đánh rớ, kéo chài ở Cửa Đại; học bơi thuyền thúng chài với ngư dân; hoặc hỗ trợ du khách thử làm nông dân trồng lúa nước ở Cẩm Thanh...

"Trong điều kiện biến đổi khí hậu và kinh tế thị trường tác động không nhỏ đến đời sống của nông dân (mùa màng thất bát), ngư dân (giá xăng dầu tăng, thiên tai) dễ dẫn đến cảnh bán ruộng, bán thuyền. Bằng cách để người dân cùng tham gia vào công ty, cùng hưởng lợi từ dịch vụ du lịch cũng là cách để giúp người dân nông thôn ổn định kinh tế, trang trải đời sống gia đình" - Trần Văn Khoa nhẹ nhàng nói về sự hợp tác đôi bên cùng có lợi.

Đặc biệt, theo Khoa cái được lớn nhất không phải vì tiền mà ý thức của người dân về môi trường đã được nâng lên. Bà con đã biết và tích cực dọn dẹp môi trường xung quanh nhà họ, trên sông, trên biển tốt hơn. Họ đối xử thân thiện hơn với môi trường nơi chính mình đang sinh sống. Nói rồi Trần Văn Khoa tâm sự: "Thật ra, thuyết phục du khách đi lượm rác, làm sạch môi trường trên sông, biển dễ hơn gấp nhiều lần với bà con địa phương. Bởi đơn giản du khách họ ở các nước ý thức rất rõ về trách nhiệm với môi trường và họ xem đó là trách nhiệm phải làm khi mình đề xuất. Họ vô cùng thích thú và tự hào khi làm việc này với Hội An Eco-Tour ở trong rừng dừa. Họ tỉ mỉ thu nhặt từng cái chai, cái lọ, túi ni lông bỏ vào bao rồi gửi lên thuyền của công ty đem về chuyển đến xe thu gom rác".

"Còn với bà con địa phương của mình, khi nhìn thấy dân Tây vớt rác, nhặt ve chai thì cũng phải tự hỏi là tại sao họ làm sạch cho quê hương mình, còn mình sống sờ sờ đây lại không tham gia những công việc đơn giản như thế. Có làm sạch môi trường thì du khách mới đến chơi, tham quan, nghỉ dưỡng rồi người dân mới có thu nhập từ dịch vụ..." - Trần Văn Khoa giải thích ý nghĩ và tâm lý người dân, cũng như cách vận động của mình để người nông dân tham gia bảo vệ môi trường.

Từ góc nhìn và thành công bước đầu của mình, Trần Văn Khoa bộc bạch: "Phát triển du lịch sinh thái mà không gắn kết với bảo vệ môi trường thì dễ dẫn đến phát triển du lịch không bền vững. Phát triển bền vững trong du lịch sinh thái đơn giản là không được bất chấp lợi ích để khai thác quá mức hay tàn phá môi trường, hoặc làm ảnh hưởng đến quyền lợi của cộng đồng dân cư xung quanh đó. Phải gìn giữ cảnh quan thật đẹp và phải thật sự để người dân tại địa phương đó có thu nhập từ du lịch thì mới có sự phát triển bền vững".

Chuyên mục "Sáng tạo vì Khát vọng Việt" giới thiệu chân dung những người bạn của Trung Nguyên, bất kể tuổi tác, thành phần, trong hay ngoài nước... Họ là những con người đang ngày đêm miệt mài sáng tạo trong các lĩnh vực chuyên môn, đóng góp trí não, tâm sức, truyền đi ngọn lửa khát vọng, tạo cảm hứng cho thanh niên Việt Nam, khơi dậy khát khao đua tranh với thế giới, dấn thân và sáng tạo vì một nước Việt hùng mạnh.

Theo TNO