Tân sinh viên đừng ‘ngủ quên trên chiến thắng’

Điểm cao nhưng vẫn có nguy cơ không trúng tuyển

Mấy năm gần đây có hiện tượng nhiều thí sinh điểm xét ĐH cao nhưng điểm các môn xét tốt nghiệp còn lại rất thấp. Có trường hợp thủ khoa một khối nhưng điểm tiếng Anh suýt bị 'liệt'.

Thí sinh xem điểm thi trên trang thanhnien.vn (ảnh minh họa) - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Cũng không ít thí sinh có khả năng đậu ĐH với tổng điểm 3 môn xét tuyển khá cao nhưng không trúng tuyển vì bị điểm liệt môn xét tốt nghiệp. Đây là do hệ quả của việc học lệch.

Thiên về xét đại học hơn tích lũy kiến thức phổ thông

Theo số liệu của Bộ GD-ĐT, năm nay có 3.128 bài thi bị điểm liệt. Trong đó, môn văn có số thí sinh (TS) bị điểm liệt cao nhất: 1.265, sau đó là tiếng Anh (630) và sử (395). Môn sử môn tiếng Anh có số TS điểm dưới trung bình nhiều nhất.

Ông Nguyễn Hữu Tài, Trưởng phòng Khảo thí - Công nghệ thông tin, Sở GD-ĐT tỉnh Tây Ninh, nhìn nhận: "Trên thực tế không hiếm tình trạng các em đạt điểm xét ĐH rất cao nhưng điểm các môn xét tốt nghiệp còn lại rất thấp. Trong đó, đa số rơi vào các em có học lực khá giỏi nhưng lại học lệch".

Thực vậy, trong số 55 TS bị điểm liệt của tỉnh Bình Định, một số em có điểm xét tuyển ĐH 15 - 16, hoàn toàn có cơ hội trúng tuyển vào một trường ĐH nào đó nhưng đành dở dang vì không đủ điều kiện tốt nghiệp.

Tiến sĩ Phan Ngọc Minh, Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM, lý giải: "Rõ ràng các em đã phân phối sắp đặt mục tiêu bị lệch lạc. TS đầu tư không đúng khi chỉ đặt mục tiêu vào đậu ĐH, trong khi đậu tốt nghiệp phải là tiêu chí trước tiên. Cả hai đều quan trọng như nhau, vì nếu trượt tốt nghiệp thì dù điểm xét ĐH có cao, có đậu các em cũng không thể đi học".

Tiến sĩ Cổ Tấn Anh Vũ, Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, cũng cho rằng trong mấy năm gần đây, nhìn vào điểm số của TS thấy rõ sự học lệch, thiên về xét ĐH hơn là tích lũy kiến thức phổ thông. "Có em học trường chuyên, điểm các môn xét ĐH rất cao nhưng lại bị liệt môn địa lý. Là do ngay đầu cấp THPT các em đã xác định mình vào ngành nào, trường nào, tổ hợp môn gì nên bắt đầu dành thời gian vào 3 môn đó mà bỏ qua các môn khác. Những TS này cần xem lại cách học cũng như thầy cô phổ thông cần xem lại cách định hướng cho học sinh. Đa số giáo viên đều hướng các em học thi tập trung vào các môn xét tuyển ĐH để trúng tuyển", tiến sĩ Vũ nhìn nhận.

"Thi như thế nào học thế đó"

Ông Nguyễn Hữu Tài cho rằng nguyên nhân sâu xa của việc học lệch là do cách thi, cách xét tuyển ngày nay khiến cho TS ngay từ lớp 10 đã có tư tưởng coi trọng môn này và bỏ qua môn kia. "Trước đây các em thi 2 kỳ thi riêng biệt, theo đó, thi tốt nghiệp gồm 6 môn nhưng phải đến tháng 3 hằng năm Bộ mới công bố 3 môn còn lại. Do đó, các em vẫn phải tập trung học và ôn tập đều các môn. Sau khi thi tốt nghiệp, đậu rồi các em mới tập trung ôn tiếp 3 môn xét ĐH. Hiện nay, kỳ thi 2 trong một, các em sẽ chỉ tập trung vào các môn xét ĐH, các môn còn lại chỉ cần trên 1 điểm là vẫn đạt 2 mục tiêu như thường. Chúng ta đang có một nền giáo dục thi như thế nào học thế ấy chứ không phải học gì thi nấy", ông Tài cho hay.

Tiến sĩ Phan Ngọc Minh cũng nhìn nhận một kỳ thi có 2 mục tiêu dễ khiến cho TS không thể cân đối trong việc đầu tư thời gian, trong khi trước đây thi tốt nghiệp xong, biết mình đậu hay rớt TS mới tiếp tục đầu tư vào các môn cho kỳ thi ĐH.

"Tôi hy vọng chương trình giáo dục phổ thông mới ban hành với việc giáo dục con người toàn diện, bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh, sẽ giải quyết được chuyện học lệch", thạc sĩ Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm tuyển sinh Trường ĐH Công nghiệp thực phẩm TP.HCM, bày tỏ.

Giỏi 3 môn chưa đủ để học tốt ĐH

Nói về hệ quả tiếp theo của học lệch, thạc sĩ Phạm Thái Sơn nhìn nhận: "Kiến thức tất cả các môn học đều có sự kết nối. Nếu các em chỉ đặt mục tiêu đậu ĐH, coi thường các môn xét tốt nghiệp còn lại, mà trên thực tế kiến thức đó rất quan trọng góp phần hình thành các kỹ năng, thì dù có đậu ĐH các em cũng sẽ khó học tốt được. Chẳng hạn một bạn thủ khoa mà điểm môn tiếng Anh chỉ 1,4, thì bạn sẽ cực kỳ khó khăn khi học tiếng Anh ở trường ĐH và rất khó để đáp ứng chuẩn đầu ra. Các TS tổ hợp môn toán, lý, hóa điểm cao nhưng chỉ được 2, 3 điểm môn văn thì khi học ĐH, sẽ gặp vấn đề trong cách trình bày, lập luận... bởi hổng kiến thức về văn".

Theo thạc sĩ Sơn, kỹ năng học ĐH được hình thành rất nhiều thông qua các môn xã hội, giúp người học có khả năng diễn đạt, thuyết trình, lập luận... "Học lệch là lý do nhiều thủ khoa hoặc nhiều bạn đậu ĐH với điểm rất cao nhưng khi học ĐH lại không học tốt, không nổi trội. Giỏi 3 môn trong tổ hợp xét tuyển chưa đủ để giúp bạn học tốt ĐH. Chính những TS học lực đều khi học ĐH lại có rất nhiều thuận lợi để dẫn đầu", thạc sĩ Sơn nhận định.

Bà Nguyễn Thị Hoàng, Trưởng phòng Quản lý chất lượng Sở GD-ĐT Bình Định, cũng cho rằng việc học lệch dẫn đến nhiều hệ quả không tốt cho quá trình học ĐH và làm việc sau này. "Các em không bắt buộc phải giỏi tất cả các môn, nhưng cần nắm vững kiến thức cơ bản những môn ngoài tổ hợp môn xét tuyển, vì sau này các em cần áp dụng vào rất nhiều việc như học ĐH, đi làm. Không có môn học nào là thừa cả", bà Hoàng nêu quan điểm.

Nghịch lý đáng báo động

Kết quả kỳ thi THPT quốc gia năm 2019, điểm trung bình các môn như sau: toán 5,64 - văn 5,48 - lý 5,57 - hóa 5,35 - sinh 4,68 - sử 4,3 - địa 6,0 - giáo dục công dân 7,37 - tiếng Anh: 4,3.

Nếu đem so sánh với điểm trung bình trong học bạ của học sinh, điểm số trong học bạ chắc chắn cao hơn rất nhiều so với kết quả điểm thi. Còn với trên 3.000 bài thi có điểm liệt, đây là con số rất báo động khi đem so sánh với điểm học bạ. Chúng tôi biết rằng thực tế ít học sinh có điểm trung bình trong học bạ các môn từ 5,0 trở xuống. Thế sao điểm liệt (từ 1 trở xuống) trong kỳ thi THPT quốc gia lại trên 3.000?

Với bộ môn văn, con số 1.265 bài thi điểm liệt là điều không tưởng . Đây là môn thi bắt buộc nhưng vì sao điểm liệt "khủng" đến như vậy? Đây cũng là câu hỏi lớn đối với việc dạy và học môn văn trong nhà trường.

Điểm liệt trong thi THPT quốc gia tăng nhưng điểm trong học bạ thường xuyên cao. Đây phải chăng là một nghịch lý đáng báo động trong giáo dục hiện nay?

Thái Hoàng

Ý kiến

"Em học không giỏi môn văn nhưng mà thấy rõ ràng sau một năm học ĐH, em thấy môn văn giúp cho việc thuyết trình hiệu quả hơn, trình bày các vấn đề dễ hiểu, thuyết phục hơn. Giỏi 3 môn chính là cần thiết nhưng cũng không nên coi thường những môn phụ khác vì ít nhiều nó giúp cho việc học ĐH khá thuận lợi. Nhiều bạn trong lớp khó khăn, chật vật với môn tiếng Anh vì phổ thông chỉ tập trung vào 3 môn toán, lý, hóa lúc thi THPT trong khi chuẩn đầu ra tiếng Anh của trường yêu cầu 500 TOEIC.

Nguyễn Trung Kiên (Sinh viên năm 2 Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM)

"Em thấy rõ ràng nếu như học giỏi chỉ 3 môn thì chưa đủ để học tốt ĐH. Chẳng hạn như tụi em xét điểm tổ hợp môn văn, sử, địa thì đó chỉ là 3 môn chính cần thiết để vào các ngành khoa học xã hội nhân văn, nhưng khi học ĐH còn phải học nhiều kiến thức về logic, xác suất thống kê... cần có nền tảng về toán học. Nếu không biết gì về toán thì học sẽ vô cùng khó khăn".

Vũ Thị Kim Ngân (Thủ khoa khối C Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM năm 2018)

Theo Thanh niên