Thực hư khả năng chữa bệnh của cây “trị bách bệnh”

Đổ xô vào rừng đào rễ cây mật nhân

Những ngày qua, người dân huyện Phú Vang, Thừa Thiên-Huế, đổ xô vào những cánh rừng tự nhiên trên rú cát ven đầm phá Tam Giang, thuộc xã Phú Xuân để đào tìm lấy rễ cây mật nhân (tên dân gian là lộc bệnh). Loại cây này được đồn thổi là một loại "thần dược" trị bá bệnh, có giá trị kinh tế cao khi bán cho thương lái.

Ngày 29/10, chúng tôi về xã Phú Xuân, huyện Phú Vang - nơi đây có hai thôn Quảng Xuyên và Ba Lăng, với diện tích rú cát tự nhiên khoảng 25ha được cho là "điểm nóng" về khai thác cây mật nhân. Địa điểm đầu tiên chúng tôi đến là vùng rú cát thuộc thôn Ba Lăng. Cùng lực lượng chức năng kiểm tra sơ bộ chỉ trên phạm vi khoảng một hec-ta rú cát đã thấy hàng trăm điểm đào bới để tìm củ mật nhân. Những người đào bới rễ mật nhân thấy lực lượng chức năng đã vội vàng tháo chạy...

Theo quan sát, cây mật nhân thường mọc chung cùng bụi với những cây khác nên để đào được cây này phải phá bỏ những cây bên cạnh vì rễ cây mật nhân ăn rất sâu vào cát. Phần cây và ngọn còn vất vương vãi ở trên rú cát sau khi phần gốc rễ đã được lấy đi.

Ông Phan Đăng Phóng, Trưởng thôn Ba Lăng, cho biết: Việc người dân vào khu vực rú cát đào bới cây mật nhân xuất hiện ồ ạt cả tháng nay. Tình trạng đào bới cây mật nhân gây ảnh hưởng đến trật tự xóm làng. Nhưng do lực lượng của thôn mỏng, nạn đào trộm xảy ra chủ yếu vào giữa trưa và ban đêm người lạ thoắt ẩn, thoắt hiện giữa rừng rú rậm rạp nên rất khó truy bắt, xử lý.

Một cây mật nhân được chính quyền xã Phú Xuân thu được

Theo ông Phóng, trước đây chủ yếu người ngoài địa bàn về đào bới cây mật nhân. Nhưng khi một số người trong xã thấy và nghe sự đồn thổi về công dụng của cây "thần dược" này đã có rất nhiều người trong thôn đổ xô đi đào bới. Ông Phóng nhẩm tính toàn thôn Ba Lăng có hơn 320 hộ thì hơn một nửa đã đi đào cây mật nhân, dù chưa biết mang về để làm gì. "Nghe đâu nó có nhiều công dụng chữa bệnh lắm. Người ta đồn rằng, mỗi cân củ thái lát phơi khô có giá từ 300 đến 500 nghìn đồng. Nói vậy, nhưng tới giờ vẫn chưa thấy ai hỏi mua, mà người dân cứ phơi khô dự trữ", ông Phóng bảo.

Khi được hỏi, một số người cho hay, nghe đồn chữa bách bệnh, song họ thử sắc uống để chữa tiểu đường, huyết áp, mỡ máu... nhưng không thấy tác dụng. Một số người khác thì phơi khô, sao vàng, hạ thổ sau đó ngâm rượu uống. Họ lý giải rằng, nếu là "thần dược" cứ uống không trị bệnh này cũng trị bệnh khác. Cứ đào, phơi khô cất đó ắt sẽ còn phải sử dụng nhiều (!?).

Phó Chủ tịch UBND xã Phú Xuân Nguyễn Văn Dũng cho biết, trước tình trạng trên, UBND xã đã lập 2 đoàn kiểm tra thường xuyên xuống địa bàn các thôn Ba Lăng, Quảng Xuyên một mặt tuyên truyền cho dân hiểu, không tự ý đào bới cây mật nhân, một mặt tuần tra, đẩy đuổi người đào trộm. Tuy nhiên, các tốp đào trộm chủ yếu hoạt động ban đêm, nên chưa thể ngăn chặn, xử lý triệt để.

Theo ông Trần Xuân Tam, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Phú Vang: Diện tích rừng rú cát ở Phú Xuân đã được giao cho UBND xã và thôn quản lý. Trước mắt, Kiểm lâm huyện phối hợp với xã tổ chức lực lượng ngăn chặn người dân vào rừng khai thác trái phép cây mật nhân đồng thời, nghiêm cấm mọi tổ chức vào rừng đào bới, khai thác, vận chuyển trái phép cây mật nhân trên địa bàn xã Phú Xuân.

Theo các chuyên gia y dược, cây mật nhân có tên khoa học Eurycoma longifolia Jack, là loài thân gỗ, cao từ 4-8m. Trong dân gian, mật nhân dùng chữa chứng ăn uống khó tiêu, bệnh phụ nữ, say rượu... Tuy nhiên, người dùng cần phải có chỉ định nghiêm ngặt từ thầy thuốc, lương y giàu kinh nghiệm. Người bị bệnh dạ dày, gan, mật, có sức đề kháng yếu, dùng mật nhân sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, chính quyền, các cơ quan chức năng và ngành Y tế địa phương cần có những hướng dẫn cần thiết cho người dân cách thức sử dụng, nếu không hậu quả sẽ khôn lường...

Theo 24h