Tổn thương da do mắc Pemphigus – điều trị thế nào?

Người đàn ông vào viện với chi chít vết vảy khô khắp mặt

Bệnh nhân đến khám với các đám vảy tiết dày xuất hiện khắp vùng đầu mặt và lưng. Niêm mạc miệng cũng có các mảng viêm trợt đỏ, đau khiến bệnh nhân ăn uống khó khăn.

Khoa Da liễu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) mới đây tiếp nhận bệnh nhân nam, 63 tuổi, được chẩn đoán Pemphigus thông thường 2 năm nay. Bệnh nhân vào viện trong tình trạng rải rác toàn thân có các đám vảy tiết dày, chặt, chủ yếu ở vùng đầu mặt và lưng. Niêm mạc miệng có các mảng viêm trợt đỏ, đau, ăn uống khó khăn.

Pemphigus là bệnh lý thuộc nhóm bệnh da có bọng nước tự miễn. Căn nguyên là do xuất hiện tự kháng thể IgG lưu hành trong máu, gây phá hủy liên kết giữa các tế bào biểu mô sừng (keratinocytes) tạo lên hiện tượng ly gai, hình thành phỏng nước trong lớp biểu bì da và niêm mạc.

Hình ảnh bệnh nhân trước và sau khi được điều trị.

Bệnh chia nhiều thể khác nhau, trong đó Pemphigus thể thông thường là thể hay gặp nhất, chiếm khoảng 60 -70% tổng số các hình thái Pemphigus.

Biểu hiện của bệnh là các tổn thương da rải rác khắp cơ thể, tập trung hơn ở vùng tì đè, nếp kẽ, chủ yếu là những bọng nước, phỏng nước rất dễ vỡ trên nền da bình thường, kích thước vài mm đến 4 -5cm, khi vỡ làm tổn thương chợt rộng, rỉ nước, dễ ra máu. Toàn trạng bị ảnh hưởng rất sớm. Người bệnh có thể sốt dai dẳng, có khi sốt cao thành từng đợt nhất là khi có nhiễm khuẩn thứ phát, có thể có biến chứng nhiễm khuẩn huyết, rối loạn tiêu hóa, tổn thương thận.

Trước khi có thuốc corticoid, tỷ lệ tử vong khoảng 75%, từ khi có corticoid và thuốc ức chế miễn dịch, tỷ lệ tử vong còn khoảng 10%.

Bên cạnh, việc dùng thuốc, việc chăm sóc toàn thân, tại chỗ tổn thương da và niêm mạc đóng vai trò quan trọng góp phần nhanh liền vết thương và giảm thiểu các biến chứng của bệnh.

Với trường hợp trên, bệnh nhân được chỉ định dùng Solu medrol tiêm tĩnh mạch, azathioprin, vitamin, chăm sóc da và niêm mạc hàng ngày. Bệnh nhân cần súc miệng hàng ngày sau khi ăn bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%, sau đó ngậm súc dung dịch có hyaluronic acid, ngày 3 lần.

Với tổn thương da, nhân viên y tế tiến hành thay ga giường, quần áo vô khuẩn 1 lần/ ngày. Người bệnh được tắm hàng ngày bằng dung dịch thuốc tím 1/10 000.

Cử nhân điều dưỡng Lê Thị Lài Tâm, khoa Da liễu dị ứng cho biết, bọng nước chưa vỡ sẽ được chọc hút dịch bọng nước, cố gắng giữ lại vòm bọng nước. Với bọng nước đã vỡ hoặc đóng vảy tiết ẩm, điều dưỡng sẽ phải chăm sóc rất cẩn thận: dùng dung dịch nước muối rửa tổn thương, bôi kem kháng sinh trực tiếp lên vùng da tổn thương, bằng tổn thương... Bệnh nhân được thay băng hằng ngày.

Bệnh nhân giảm đau niêm mạc sau 2 ngày. Sau 7 ngày tổn thương niêm mạc bắt đầu se và thu nhỏ. Với các tổn thương da, bệnh nhân giảm đau rõ ngay ngày đầu tiên (đỡ căng rát, nền vết thương giảm tiết dịch và lên da non sau 3 tuần).

Bên cạnh đó, bệnh nhân thường xuyên được theo dõi toàn trạng, đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn, chức năng gan, thận và điện giải.

Bệnh Pemphigus là bệnh da bọng nước tự miễn, bệnh cần được quản lý và điều trị theo đúng phác đồ. Việc người bệnh tự ý dừng thuốc, bỏ thuốc hay điều trị bằng các loại thuốc lá, thảo dược không rõ nguồn gốc gây nên tình trạng nặng nề, khó khăn cho cả bệnh nhân và bác sĩ trong quá trình điều trị bệnh.