Tục xem gan lợn để biết vận mệnh trong năm

Nhộn nhịp ở cột mốc số 0

Cột mốc số 0 ở xã Sín Thầu (Mường Nhé - Điện Biên) còn được gọi là ngã ba biên giới. Trong những ngày đầu tháng 12 này, không khí nơi đây nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Những điệu xòe đón Tết của người Hà Nhì cùng những lời chúc như hoa ban bung nở khắp núi rừng Tây Bắc.

Cả bản làng ăn uống nhảy múa để cầu mong một năm mới nhiều niềm vui, may mắn

Phơi phới ở ngã ba biên giới

Ở Mường Nhé chỉ có 4 xã là có người Hà Nhì. Chúng tôi dọc theo các xã để vui tết, đến đâu cũng thấy rượu và những điệu xòe đẹp đến mê hồn của những thiếu nữ sơn cước vừa trắng vừa có phần kiêu kỳ trong bộ đồ sặc sỡ sắc màu của dân tộc mình.

Đêm thứ nhất tại xã Leng Su Sìn, một xã giáp ngã ba biên giới chỉ khoảng 20 cây số. Đêm vui tết, tất cả bản làng quần tụ nhau lại, họ ăn uống hát hò bằng ngôn ngữ riêng của người Hà Nhì.

Ở Sín Thầu vui hơn vì gần như 100% dân cư nơi đây là người Hà Nhì. Họ sống trên những thung lũng rộng lớn ở biên giới. Phía bên kia là Trung Quốc và Lào, bên này là Sín Thầu "đỏ lửa". Người ta gọi là Sín Thầu "đỏ lửa" vì người bản địa còn giữ được truyền thống đốt lửa suốt đêm ngày để vui Tết Hồ Sự Chà.

Những em nhỏ tung tăng trong bộ đồ mới theo chân bố mẹ đi chúc tết. Những sơn nữ đẹp như tranh vẽ thướt tha trên cung đường núi đá như điểm xuyết thêm sắc màu rực rỡ cho vùng mốc số 0. Những cụ già còng lưng chống gậy nhưng tay mang theo chai rượu ngô thơm nức, gặp ai cũng uống, gặp ai cũng chúc "kha pi pô" một cách nồng nhiệt. "Kha pi pô" nghĩa là chúc sức khỏe. Người Hà Nhì thường chúc sức khỏe nhau trong năm mới, nếu nói đủ nghĩa thì phải là "Hồ Sự Chà kha pi pô", nghĩa là chúc mừng năm mới.

Đến cột mốc số 0, người lạ sẽ không có cảm giác mình là khách. Bởi giản đơn, với người Hà Nhì, tất cả là một, là anh em bản làng. Tết là dịp để đoàn tụ, để uống rượu hỏi thăm và chúc nhau sức khỏe. Giữa ngã ba biên giới hoang lạnh, đêm vui Tết Hà Nhì bừng sáng, cả một vệt dài biên giới chói ánh lửa hồng. Tiếng hát vang khắp bản này sang bản khác. Tiếng nhạc, tiếng trống chiêng vang vui phơi phới.

Gặp sơn nữ đẹp nhất bản

Buổi tối sau khi uống rượu, người Hà Nhì tập trung nhau lại để giao lưu văn nghệ. Những bài hát trữ tình của người Hà Nhì vang lên hợp cùng điệu xòe sơn nữ khiến bất kỳ ai cũng phải rung động.

Tôi gặp cô gái Sừng Thị Pi, sơn nữ đẹp nhất bản A Pa Chải của Sín Thầu. Bộ đồ sặc sỡ càng thêm dáng kiêu kỳ sơn nữ với má hồng ánh lửa. Họ duyên dáng và ngọt ngào trong giọng hát Hà Nhì, không chỉ qua giọng hát, họ còn thể hiện sự hiếu khách đến kỳ lạ.

Ông Cha Cừ Xè, một cao niên bản A Pa Chải cho biết: "Cái Tết Hồ Sự Chà là phải thật vui, bản làng ăn uống nhảy múa suốt đêm ngày. Càng hát nhiều, vui nhiều thì năm mới có nhiều niềm vui, may mắn".

Các món ăn Tết truyền thống của người Hà Nhì mỗi nơi mỗi khác, ở ngã ba biên giới, món không thể thiếu là thịt lợn xiên và bánh giày. Thịt lợn thể hiện cho lộc trời, bánh giày thể hiện cho phúc đức tổ tiên. Mâm cỗ Tết dù nhiều món thế nào cũng không quan trọng, nhưng thịt lợn xiên và bánh giày phải là món chủ đạo để cúng thần.

Ở ngã ba biên giới, không chỉ có đêm Tết Hồ Sự Chà mới nhảy hát thâu đêm. 3 ngày tiếp theo cũng được tổ chức linh đình để dân bản sang nhà nhau chúc Tết. Đó cũng là dịp để con cháu và bạn bè gặp gỡ chúc tụng nhau sau một năm xa cách. Cột mốc số 0 trong những ngày này thật đông đúc, ngã ba biên giới vang lên tiếng chiêng tiếng trống suốt đêm ngày chào mừng ngày Tết Hồ Sự Chà.

"Một trong những món ăn Tết không thể thiếu của người Hà Nhì là "nộm tịt" với vỏ của một loại cây rừng mà người ta gọi là "Á Pé Khu Po". Đây là một món ăn mang tính tâm linh, họ kết hợp với vỏ cây để ăn theo quan niệm chiến thắng "ma rừng" và thực hiện sứ mạng con người ở trần gian", ông Sừng Sừng Khai - Chủ tịch UBND xã Leng Su Sìn cho biết.

Kiều Trang

Theo ANTD